مدل‌بندی و تعیین اولویت عوامل مؤثر بر قصدگزارش تقلب‌های مالی توسط حسابداران

Abstract

هدف این پژوهش مدل‌بندی عوامل مؤثر بر قصد گزارش داخلی موارد تقلب در صورت‌های مالی توسط حسابداران و اولویت‌بندی آنها است. بدین منظور، تأثیر عوامل عدالت سازمانی، نگرش در مورد گزارشگری، هزینه شخصی گزارشگری، ویژگی شخصیتی فعال، دینداری و شدت اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش، از نوع پژوهش‌های پیمایشی است و جامعه آماری پژوهش را حسابداران شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1394 تشکیل می‌دهند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها با استفاده از رگرسیون حداقل مربعات معمولی بیانگر این است که متغیرهای عدالت سازمانی، نگرش در مورد گزارشگری، دینداری و شدت اخلاقی دارای تأثیر مثبت و معناداری بر قصد گزارش داخلی موارد تقلب هستند، در حالی که تأثیر سایر متغیرها معنادار نیست. مدل برآوردی پژوهش نیز حاکی از آن است که عدالت سازمانی، دینداری و پس از آن تجربه دارای بیشترین تأثیر بر قصد گزارش موارد تقلب در صورت‌های مالی است. نتایج حاصل از این پژوهش نیز بیانگر این است که تئوری عدالت سازمانی دارای این پتانسیل است که در پیاده‌سازی مکانیزم‌های اثربخش گزارش موارد تقلب مشارکت داشته باشد. همچنین به منظور افزایش اثربخشی مکانیزم‌هایی که با هدف ترویج گزارش موارد تقلب اجرا می‌شوند، توجه به راهکارهایی مانند اجرای برنامه‌های آموزشی اخلاق و برنامه‌های فرهنگی و دینی که می‌توانند تأثیر مثبتی بر دینداری و نگرش بگذارند، حائز اهمیت است.