کاوشی در نسب ماهوی انقلاب اسلامی و رسانه / نوشتة : وحید خاشعی

Abstract

تلقی ابزاری از رسانه، گونه‌ای از تقلیل ماهیت رسانه است و این تلقی خود یکی از مناسباتی است که رسانه خود در ذات خود به ما القا می‌کند. رسانه به ما هو رسانه در انکشاف و ظهور خود، ماهیت خود را چونان فراگیر و مسلط می‌نماید. قدرت پنهان در ذات رسانه در نسبتی تام و تمام با ماهیت تکنولوژی است و به واقع این قدرت را از ماهیت تکنولوژی اخذ می‌کند. بسیار ساده‌انگارانه خواهد بود که ماهیت رسانه را به شأن اطلاع‌رسانی فرو بکاهیم. نسبتی که ما با این لوازم پیچیده برقرار می‌کنیم بسیار پیچیده‌تر و عمیق‌تر از نسبتی است که با دیگر اثاث منزلمان داریم. رسانه‌ای مانند رادیو و تلویزیون از طلوع صبح به همراه وسایل نقلیة عمومی و محل کار تا آخر شب در کنار سایر رسانه‌ها مانند اینترنت و روزنامه‌ها دائماً به استقبالمان می‌آیند. حضور رسانه حتی زمانی که ظاهراً هیج ردیابی نیست در خلوت‌ترین اوقات زندگی ما پرقدرت ادامه دارد. ما در اندیشه و ذهن خود رسانه‌ای می اندیشیم. هجوم اطلاعات در ذهنمان ما را به رسانه‌ای متحرک مبدل نموده است. در همین نگاه سحطی و ظاهری نیز می‌توان تسلط و فراگیری رسانه را یافت، اما نسبت عمیق رسانه با انسان را نه در این ظواهر که می‌باید در جایی دیگر جست.<br /> انسان امروز محصول رسانه است. این، آن نسبت عمیقی است که در عین تلخی و تندی ناگزیر از قبول آن‌ایم. رسانه همة مناسبات انسانی را شکل و سامانی خاص می‌دهد. مناسبات انسان با دنیای پیرامون خود زیر سلطة رسانه به گونه‌ای خاص سامان می یابد. فهم این سامان به ما در فهم رسانه یاری می‌رساند. تغییر مناسبات، عالمی را پدید می‌آورد که به تعبیر بودریار انسان را به وانموده بدل می‌سازد. انسان رسانه‌ای انسانی وانموده است. انسان رسانه‌ای فاقد معنا، علائمی از معنویت را در خود به ظهور می‌رساند چندان که دیگر نمی‌توان مرز حقیقت و ناحقیقت را به وضوح دید. فهم مناسبات انسانی در ساحت رسانه نیازمند فهم عمیق فلسفی و انتقادی به رسانه و ذات و حقیقت رسانه دارد. به نظر نگارنده عالم رسانه امکان حضور انسان امروز را در عالم دیگر از او می گیرد، به گونه‌ای که شاهد سلطة عالم رسانه‌ای هستیم. انقلاب اسلامی، انقلاب در عوالم انسانی است که امکان حضور بشر امروز را در عوالم دیگر غیر از عالم رسانه‌ای را ایجاد کرده است. انقلاب اسلامی به نوعی انقلاب ضد استعماری و ضد استبداد رسانه‌ای است. این مقاله با نگاهی ماهیت کاو به ذات رسانه و انقلاب اسلامی به دنبال نسبت‌شناسی این دو است.