تحلیل گفتمانی تصویر ” دیگری“ در مطبوعات حزب توده (31-1329)/ نوشتة :مریم مظفری‌پور، دکتر سیدمحمدعلی تقوی، دکتر سیدحسین اطهری

Abstract

پس از شهریور 1320 و با افول گفتمان پهلویسم، نیروهای رها شده از سرکوب در عرصه سیاسی حضور یافتند و کوشیدند تا ساماندهی جامعه ایرانی را در اختیار بگیرند. به این ترتیب، جامعه به صحنه منازعه گفتمان‌های مختلف ملی‌گرا ، مذهبی ـ سیاسی و مارکسیستی تبدیل شد. هر یک از گفتمان‌ها که در تضاد با یکدیگر هویت می‌یافتند سعی می‌کردند تا با برجسته‌سازی برخی کفاهیم و به حاشیه راندن برخی دیگر، به چاش " دیگری“ در افکار عمومی برخیزند. در این میان، حزب توده توانست خود را به عنوان یک گفتمان قدرتمند مطرح کند و بخشی از نیروهای بریده از گفتمان هژمونیک را به سمت گفتمان خود سوق دهد. هدف این مقاله بررسی تصویری است که نشریات حزب توده طی سال های 1329 تا 1331 از " دیگری“های خود برای مخاطبان ترسیم می‌کردند. بررسی این نشریات نشان می‌دهد که در گفتمان حزب توده تا سال 1331، جبهه ملی به رهبری دکتر مصدق بیش از سایر گروه‌ها آماج خصومت بود. حزب توده در جریان پردازش گفتمان ویژه خود دال‌های شناوری مانند " ملت“، " حکومت ملی“ ، " منافع ملی“، " قانون“ ، " پیشرفت و ترقی“، " استقلال“، "دموکراسی“، " امنیت“، " آزادی“ و " صلح“ را از حوزه گفتمان گونگی وارد نظام معنایی خودساخت و بدان گونه که مورد قبول فضای گفتمانی " خود“ بود به آن‌ها معنا بخشید تا در چالش با دیگری، بتواند از هویت خود دفاع کند و نیروها و طبقات مختلف اجتماعی را جذب کند.<br /> <br />