تأثیر عملیات بیومکانیکی بر کربن خاک در حوضه پاکل استان مرکزی

Abstract

بانکت‌­­­­بندی و ایجاد جنگل­‌کاری مصنوعی برای ذخیره‌سازی کربن در خاک فرایند مؤثری در حذف کربن از اتمسفر است. در تحقیق حاضر به بررسی تغییر کاربری و اثرات آن بر ذخیره کربن در حوضه پاکل از سرشاخه‌های رودخانه قره­چای استان مرکزی پرداخته ‌شده است. در این پژوهش، مرتع به‌عنوان شاهد و عملیات بانکت‌بندی و بادام­‌کاری (عملیات بیومکانیک) از نظر ذخیره کربن خاک مقایسه شدند. نمونه‌برداری به‌­صورت ترانسکت و پلات و به­­‌صورت تصادفی-سیستماتیک انجام شد. در امتداد هر ترانسکت به­‌طور تصادفی سه پلات انداخته شد. از هر پلات نمونه‌­های خاک از عمق­‌های 15-0 و 30-15 سانتی‌­متر، به وزن حدود یک کیلوگرم برداشت شد. خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک از جمله وزن مخصوص ظاهری خاک، کربن آلی و بافت خاک تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین کل کربن ذخیره‌ شده در خاک عملیات بیومکانیک 33.65 تن در هکتار است که از این مقدار 30 درصد آن کربن بیوماس هوایی و زیرزمینی، دو درصد آن کربن لاشبرگ و 38.9 درصد کربن در عمق 15-0 و 29.1 درصد در عمق 30-15 سانتی‌­متر است. همچنین، مقدار کربن آلی خاک شاهد 30.16 تن بر هکتار به‌دست ‌آمده که از این مقدار چهار درصد کربن بیومس هوایی و زیرزمینی، سه درصد کربن لاشبرگ و 62 درصد کربن در عمق 15-0 و 31 درصد در عمق 30-15 سانتی­‌متر است. در نتیجه مشاهده شد عملیات بیومکانیک در ترسیب کربن از شاهد موفق‌­تر عمل کرده است.