تحلیل همگنی و روند بارش‌های آستانه با رویکرد آماری ناپارامتری در شمال غرب ایران

Abstract

بارندگی از پارامترهای مهم در بین پارامترهای اقلیمی و از عوامل بسیار تأثیرگذار در هیدرولوژی و بیلان آب یک حوزه آبخیز است که پیش‌بینی و شناسایی رفتار آن برای مدیریت اکوسیستم و منابع آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این تحقیق، برای بررسی روند تغییرات بلندمدت آستانه‌های بارش در شمال غرب کشور، از رویکردهای آماری ناپارامتری (اسپیرمن­رو، کندال­تائو، من-کندال و تخمین­گر ­شیب ­San) و آزمون‌های همگنی (فن­نیومن، بوشانت، همگنی ­نرمال­ استاندارد و پتیت) در هشت ایستگاه سینوپتیک طی دوره 1984 تا 2013 استفاده شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمون‌های ناپارامتری و همگنی ایستگاه مراغه، در همه آستانه بارش­ها در سطح معنی‌داری 0.01 روند کاهشی و در سطح معنی‌داری 0.05 دارای تغییر ناگهانی به‌‌صورت نزولی را نشان داد. آزمون­های من-کندال، اسپیرمن­رو و کندال­تائو در همه سری­ها نتایج مشابه با یکدیگر و در برخی آستانه‌ها متفاوت با روش San ارائه دادند. به‌‌طوری ‌که برای کل آستانه‌های بارشی 26 درصد از آزمون­های ناپارامتری دارای روند بودند. برای تعیین نقطه تغییر در تمام آستانه­ها نتایج آزمون‌های بوشانت، همگنی­ نرمال ­استاندارد و پتیت مشابه با یکدیگر ولی با نتایج آزمون فن­نیومن متفاوت بودند. در این زمینه، به‌طور متوسط 25.92 درصد از آستانه‌های بارشی در منطقه مورد مطالعه ناهمگن بوده است. با بررسی این تغییرات ناگهانی می‌توان پی برد که عوامل طبیعی و غیر طبیعی همچون خشکسالی­های هواشناسی یا عوامل انسانی سبب تغییر ناگهانی در بارش‌های آستانه گشته است.