بررسی مناسک‌گرایی در تدوین پژوهش‌های جامعه‌شناسی

Abstract

<strong><em>نوشتار حاضر برآمده از پژوهشی پیرامون مناسک‌گرایی در تدوین پژوهش‌های جامعه‌شناسی می‌باشد. روش انجام این پژوهش با توجه به هدف این تحقیق، از نوع ترکیبی و راهبرد مورد استفاده در روش کیفی مطالعه‌ی موردی جمعی بود. جامعه‌ی آماری مورد بررسی در بخش کمی پژوهش، 405 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه‌های فردوسی و پیام‌نور مشهد و دانشگاه آزاد قوچان بودند. جامعه‌ی هدف در بخش کیفی نیز شامل اساتید هیأت علمی و پژوهشگران رشته‌ی جامعه‌شناسی بود که به شیوه‌ی نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان می‌داد که مناسک‌گرایی در تمام مراحل تحقیق و بویژه در بخش ضرورت و اهمیت و پیشینه‌ی پژوهش وجود داشته، زنان به نسبت مردان و دانشجویان دکتری نسبت به دانشجویان فوق لیسانس بیشتر گرفتار مناسک‌گرایی شده‌اند. در بخش کیفی نیز عوامل مؤثر بر مناسک‌گرایی محققین شناسایی گردید که بدین شکل می‌توان آن‌ها را صورت‌بندی نمود: در شرایطی که الف) روش‌شناسی‌های موجود، عرصه را برای بازنمایی ابهام‌ها و پیچیدگی‌ها تنگ می‌نمایند؛ ب) در اقلیم فرهنگی ما هراس از عریان شدگی ضعف‌ها همه جا هویداست؛ ج) روش انتقال مطالب بر پایه‌ی آموزش‌های خشک یک سویه و نه یادگیری آزاد و خلاق استوار است؛ د) کالای تولید شده در میدان پژوهش برای سایر میدان‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ارزشمند نیست و ه) پژوهش غیر مناسکی هزینه‌های مالی و زمانی برای محقق به همراه خواهد داشت؛ مناسک گرایی انتخاب رایج پژوهشگران اجتماعی خواهد بود.</em></strong>