طراحی الگوی آینده‌پژوهی نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران

Abstract

تغییرات پرشتاب و گسترده جهان کنونی، پیچیدگی و عدم قطعیت‌ها در نحوه شکل‌گیری آینده را رقم می‌زند. هرچه میزان تعامل یک مجموعه یا سازمان، با محیط پیرامونی بیشتر باشد، عدم قطعیت‌ها، بیشتر و لذا نیاز به آینده‌پژوهی و نگاه متفکرانه در آن حوزه، ضروری‌تر می‌گردد. تبدیل نیروی دریایی آجا از یک نیروی صرفاً دفاعی، به نیرویی راهبردی، آن را به‌عنوان یک مؤلفه تأثیرگذار در جایگاه آینده ایران در جهان مطرح و برجسته کرده ‌است. حضور این نیرو در مناطق دریایی دوردست، لزوم تعامل بیشتر با کشورهای فرا منطقه‌ای و تأثیر و تأثر محیط مأموریت جدید، رصد و شناسایی روندهای مختلف حاکم بر الگوهای در حال شکل‌گیری جهانی، به‌منظور شناخت آینده‌های محتمل پیش‌ رو و مهم‌تر از آن، ساخت آینده مطلوب را ضروری می‌سازد. در این تحقیق، با استفاده از روش موردی‌زمینه‌ای، تلاش شده است تا الگوی مناسب آینده‌پژوهی نیروی دریایی راهبردی آجا، طراحی گردد. در این راستا، ابتدا نظریه‌های صاحب‌نظران این حوزه، نظام‌های آینده‌پژوهی دفاعی چند کشور تأثیرگذار و برخی سازمان‌های داخلی، مورد بررسی قرار گرفت و با لحاظ نمودن شرایط، امکانات و همچنین فضای عملیاتی و گستره فعالیت نداجا، الگوی مفهومی حاصل گردید. جهت نزدیکی الگوی مفهومی با واقعیت‌های موجود، مصاحبه‌هایی با فرماندهان ارشد نیرو صورت گرفت و سپس با استفاده از پرسشنامه‌ و بررسی همه‌جانبه و اعمال اصلاحات لازم در مرحلۀ سنجش روایی و پایایی، الگوی بومی آینده‌پژوهی نیروی دریایی راهبردی آجا، با چهار بعد اصلی و 10 مؤلفه، تبیین گردید.