کاربرد تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل گل‌باد در شناسایی منشا تپه‎‎‎های ماسه‌ای ‏خوزستان

Abstract

گسترش تلماسه‌­ها در 15 استان کشور با مساحت حدود 4.4 میلیون هکتار و به‌صورت 56 ارگ، یکی از سطوح ژئوموفورلویکی مهم در ایران است. مطالعات دفتر فنی تثبیت شن و بیابان‌زدایی در کشور با توجه به نتایج طرح‌­های مطالعاتی، چهار منطقه در استان خوزستان شامل اهواز، دشت آزادگان، شوش و امیدیه را مناطق بحرانی و فعال فرسایش بادی معرفی نموده است که 279505 هکتار از اراضی استان خوزستان را شامل می­‌شود. هدف از این تحقیق، بررسی و جهت‌یابی مناطق منشا این تلماسه­‌ها با تاکید بر فنون دورسنجی می­‌باشد. به‌منظور جهت‌یابی مناطق منشا، جهت بادهای منطقه با استفاده از نمودارهای گل‎باد مورد بررسی و آنالیز قرار گرفت. با بهره­‌گیری از روش‌­های پردازش تصاویر ⁺ETM سال 2002 نظیر افزایش تباین، ترکیب کاذب رنگی، طبقه‌بندی نظارت نشده تصاویر، به‌کارگیری فیلتر و تحلیل طیفی و تلفیق نتایج به‌دست آمده از این تکنیک‌­ها از یک سو و تحلیل گل‌بادها از سوی دیگر می­‌توان محل‌های برداشت ماسه­‌ها را شناسایی نمود. نتایج حاصل از جهت‌یابی مناطق برداشت موید این موضوع هستند که منشا تلماسه­‌های روان خوزستان در قطاع شمال غرب تا غرب واقع شده‌­اند. دشت‌­های آبرفتی و سیلابی، آبرفت­‌های بادبزنی شکل، زمین­‌های کشاورزی، پیچان رودهای خشک و نیز سازندهای حساس به فرسایش از جمله سازند آغاجاری و سازند بختیاری که در قطاع شمال غرب تا غرب قرار دارند، مناطق برداشت می‌باشند.