عربستان سعودی و سیستم جدید قدرت در خلیج‌فارس

Abstract

رویداد یازده سپتامبر و متعاقب آن اشغال عراق از سوی ایالات متحده، سیستم قدرت در خلیج‌فارس را که تا آن زمان بر اتحاد شش کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس به همراه آمریکا و در مقابل ایران و عراق به عنوان اعضای جدا و برکنار از سیستم بود، متحول کرد و این منطقه را وارد دوران جدیدی از تعاملات قدرت ساخت. بر این اساس منطقه خلیج‌فارس هم‌اکنون در دورة انتقالی قرار دارد و سیستم جدید قدرت هنوز کاملاً شکل و استقرار نیافته است. بر مبنای شرایط جدید، نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که سیستم جدید قدرت در خلیج‌فارس شامل چه مؤلفه‌هایی است؟ و عربستان سعودی به عنوان مهم‌ترین عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، چه جایگاهی در آن خواهد داشت؟ در پاسخ به این پرسش، نویسنده بر آن است که جایگاه عربستان سعودی و اهمیت آن در استراتژی منطقه‌ای آمریکا به دلایلی همچون گسترش نارضایتی داخلی این کشور از حضور گسترده نظامی آمریکا، رشد بنیادگرایی اسلامی و شکل‌گیری بازیگران جایگزین همچون عراق و امارات متحده عربی، از موقعیت فرادست نزول یافته و جای خود را به کشورهای کوچک منطقه به همراه عراق جدید خواهد داد. بنابراین استقرار سیستمی مبتنی بر اتحاد کشورهای کوچک خلیج‌فارس به همراه عراق و عربستان با ایالات متحده و در برابر جمهوری‌ اسلامی ایران به عنوان تنها بازیگر خارج از اتحاد، در آینده منطقه محتمل‌ترین وضعیت است.