الزامات روش شناختی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم ‏(بررسی نمونه محور آثار مرتبط با معناشناسی)‏

Abstract

تحقق یک مطالعۀ میان­رشته­ای صحیح در گرو ایجاد هم­سنخی و مجانست میان رشته­های درگیر در آن است. ایجادِ سه گونه هم­سنخی برای چنین مطالعاتی ضروری است: هم­سنخی از جهتِ روش­، زبان و مبانی معرفت­شناختی. ایجاد هم­سنخی در این سه جهت می‌تواند ترکیب و هم­گرایی را در مطالعۀ میان­رشته­ای ایجاد کند. مسلماً هم­سنخیِ روشی یکی از مهمترینِ این الزامات محسوب می‌شود. بررسی نمونه­محور بخشی از پژوهش‌های میان رشته‌ای در حوزۀ مطالعات قرآنی سه لازمۀ روش­شناختی را برای ایجاد هم­سنخی روشی نشان می‌کند: 1- استفاده از روش‌هایی که در گفتمان علمی خود مقبول واقع شده و حد و مرز و استقلال خود را یافته باشند؛ 2- تنقیح دقیق معنای مورد نظر از روش مورد استفاده و بیان تمایز روش مورد نظر با روش‌های مشابه و بیان ضرورت استفاده؛ 3- استفادۀ ارگانیکی از روش مورد نظر به جای استفادۀ مکانیکی از آن. تحقق این سه ویژگی موجب می‌شود ایجاد زبان مشترک و برقراری گفت­وگوی میان­رشته­ای که به حل مسئله و یا فهم بهتر پدیدار منجر می‌شود، به دست آید.