بررسی اثر سامانه‌های سطوح آبگیر مدیریت شده روی فعالیت عوامل فتوسنتزی ‏نهال‌های زردآلو

Abstract

آگاهی از روش­های استفاده­ی بهینه از آب باران تحت سامانه­های مختلف به‌منظور غلبه بر تنش­های آبی، ارتقاء عملکرد محصولات تولیدی و چگونگی تاثیر آن­ها امری مهم است. بنابراین، در این مقاله اثر سامانه‌های آبگیر باران تحت پنج تیمار بدون تغییر در سامانه (A)، تیمار با حذف پوشش گیاهی و سنگریزه همراه با فیلتر سنگریزه‌ای (B)، تیمار با حذف پوشش گیاهی و سنگریزه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (C)، تیمار با عایق کردن بخشی از سامانه همراه با فیلتر سنگریزه‌ای (D) و تیمار با عایق کردن بخشی از سامانه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (E) بر عوامل فتوسنتزی نهال زردآلو مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام طرح تیمارهای ذکر شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ابعاد هشت، پنج و 5/0 متر به‌ترتیب برای طول، عرض و عمق در هر سامانه طراحی شد. ساختار سامانه­ها به گونه­ای بود که با شیب تقریبی نه درصد به سمت پایین­دست ادامه می­یافت. به منظور تسریع نفوذ رواناب و توزیع آن در منطقه ریشه­دوانی فیلتری به قطر 10 و عمق 30 سانتی‌متر در تمام تیمارها ایجاد شد. در سال 1390 پس از یک بارندگی 22 میلی‌متری با فاصله زمانی 10 و 23 روز از بارندگی، چهار عامل فتوسنتزی شامل میزان فتوسنتز در واحد سطح برگ، هدایت روزنه ای آب، میزان تعرق و جذب CO₂زیر روزنه­ای اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که در سه عامل از چهار عامل اندازه­گیری شده، اختلاف معنی­داری بین تیمارهای مختلف وجود دارد و جالب­تر این­که تیمارهای با بیشترین و کمترین عملکرد نیز در اکثر موارد با یکدیگر منطبق بوده­اند که این امر می­تواند وابستگی این عوامل به یکدیگر را بیان کند به‌طوری‌که کاهش یا افزایش هر عاملی سبب تاثیر در عامل دیگر می­شود. به­طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که سامانه­های عایق کردن بخشی از سامانه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (E) و حذف پوشش گیاهی و سنگریزه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (C) بیشترین تاثیر مثبت را بر ارتقاء عملکرد عوامل فتوسنتزی نهال­های زردآلو داشته است. در حالی که تیمار بدون تغییر در سامانه (A) دارای کمترین عملکرد در عوامل فتوسنتزی بوده است. تأثیر تیمارهای مدیریتی در تحویل رواناب به نهال‌ها عمده‌ترین دلیل در کسب این نتایج بوده است.