بررسی و تحلیل نتایج اخلاقی تمثیل غار در اندیشه افلاطون

Abstract

<strong>از آنجا که اخلاق مبتنی بر مابعدالطبیعه است، بدون تردید بررسی اهداف و نتایج اخلاقی آموزه­ها نیز بدون پژوهش</strong><strong>­</strong><strong>های مابعدالطبیعی امکان</strong><strong>­</strong><strong>پذیر نخواهد بود. افلاطون پایه</strong><strong>­</strong><strong>گذار بسیاری از مباحث هستی</strong><strong>­</strong><strong>شناسی، معرفت</strong><strong>­</strong><strong>شناسی و اخلاقی در فلسفه مغرب است. تأثیر او در تفکر فلسفی به حدی است که به عقیده وایتهد تمام تاریخ فلسفه، چیزی جز حاشیه</strong><strong>­</strong><strong>نویسی بر آثار افلاطون نیست. طریق غالب او طرح مباحث عقلی در قالب گفت</strong><strong>­</strong><strong>وگو و تمثیل است. سه تمثیل مهم و تأثیرگذار غار، آفتاب و خط، علاوه بر اینکه نشان</strong><strong>­</strong><strong>دهنده ژرفای اندیشه فلسفی او است، تأثیر انکارناپذیری در حوزه</strong><strong>­</strong><strong>های معرفت</strong><strong>­</strong><strong>شناسی، هستی</strong><strong>­</strong><strong>شناسی و اخلاق گذاشته است، هرچند هر کدام از تمثیل</strong><strong>­</strong><strong>ها آثار و نتایج خاص خود را دارد و اشتراکاتی را میان آنها می</strong><strong>­</strong><strong>توان یافت ولی تهافت و ناسازگاری در این خصوص </strong><strong>در سخنان افلاطون دیده نمی</strong><strong>­</strong><strong>شود. نیز منتقدان و مخالفان اندیشه افلاطون مانند ارسطو و ابن</strong><strong>­</strong><strong>سینا و دیگران گرچه با نظریه مثل مخالفت یا آن را نقد کرده</strong><strong>­</strong><strong>اند اما پژوهش و تحقیقی راجع به نشان</strong><strong>­</strong><strong>دادن ناسازگاری در مدعیات مقاله پیش رو دیده نمی</strong><strong>­</strong><strong>شود. در این مقاله نتایج اخلاقی تمثیل</strong><strong>غار که در حوزه انسان</strong><strong>­</strong><strong>شناسی فلسفی نیز اهمیت فراوان دارد استنباط و استخراج می</strong><strong>­</strong><strong>شود؛ نتایجی که از تأمل در ساختار فلسفه افلاطون و تمثیل غار به نحو اجتهادی به دست آمده است.</strong>