کمال پذیری انسان؛ نقطه عزیمت در گفتمان ادیان

Abstract

کمال‌پذیری انسان به مثابه چهار‌راهی است که راه‌های اصلی مهم‌ترین ادیان شرقی و غربی، اعم از الهی و غیر الهی، را به هم پیوند می‌زند و، بنابراین، می‌تواند نقطه عزیمت درخوری برای گفت‌ وگوی ادیان واقع شود. در ادیان معروف تعابیر مختلفی از کمال و انسان کامل وجود دارد. در آیین بودا از انسان کامل با نام‌های «ارهات» و «انسان آزاده»، در اندیشه‌ مردم چین باستان و آیین کنفوسیوس، با نام‌های «تائو»، «انسان آزاده» و «انسان قدیس» و در زرتشت با نام «انسانِ آرمانی» تعبیر شده است. اما از منظر اسلام انسان نسبت به سایر اجزای عالم از اعتبار و اهمیّت خاصی برخوردار است، به‏گونه‏ای که اگر به نهایت کمال خود برسد، از سایر آفریده‌ها، حتّی کرّوبیان ملأ اعلی و فرشتگان عالم فراتر می‌رود. زیرا دیگر مخلوقات الهی دارای ظرفیت کمال‌پذیری محدودی هستند، اما انسان چون می‌تواند مظهر کلّ اسماء و صفات الهی شود کمال‌پذیری او نامحدود است.