کاربرد سامانه‌های اطلاعات مکانی در پهنه‌بندی کیفی آب ‏رودخانه گدارخوش

Abstract

از دیرباز شکل‌گیری جوامع انسانی، مراکز صنعتی، کشاورزی و غیره در نزدیکی رودخانه‌ها بوده است و با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی، افزایش استفاده از منابع آبی و دخل و تصرف غیر طبیعی، شرایط کیفی رودخانه‌ها تغییر یافته است. لذا در این زمینه سنجش و تحلیل داده‌های کیفی، هم‌چنین بررسی اطلاعات مکانی در اثرگذاری بر کیفیت آب رودخانه‌ جهت پهنه‌بندی و کنترل مدیریتی آن به‌سمت استاندارد قابل قبول، ما را یاری می‌نماید. رودخانه گدارخوش از رودخانه‌های مرزی کشور در مرز ایران و عراق در استان ایلام با سطح حوزه‌ای معادل 1202.68 کیلومتر مربع واقع شده است. محدوده مطالعاتی این تحقیق، حوزه آبخیز رودخانه گدارخوش می‌باشد که از محل ورود به استان تا خروج از مرز کشور عراق گسترش یافته است. از 10 ایستگاه نمونه‌برداری به نام‌های ششدار، تنگ حمام، تصفیه خانه، مهدی آباد، بانویزه، چم آب، گردنه قلا، قبله، پل فلزی و پل شکسته برای مدت شش ماه (مهر ماه 89 تا اسفند ماه 89) به‌صورت ماهیانه پارامترهای اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی، فسفات کل، نیترات، کلیفرم مدفوعی، کل جامدات محلول، اکسیژن محلول، کدورت، <span dir="LTR">pH</span>و دما اندازه‌گیری شد. تاکنون مطالعات زیادی در خصوص تعیین کیفیت آب‌های سطحی صورت گرفته است، که عمدتا به بررسی اثر مواد آلاینده غیرطبیعی (انسان‌ساز) بر کیفیت آب پرداخته‌اند. در این تحقیق سعی شده است به تاثیر متقابل عوامل طبیعی (غیر انسان‌ساز) و عوامل غیرطبیعی (انسان‌ساز) بر کیفیت آب رودخانه پرداخته شود. نتایج آزمایشگاهی حاصله با تلفیق لایه‌های اطلاعاتی استخراج شده از محیط <span dir="LTR">GIS</span>در محاسبه شاخص کیفیت آب نشان داد که ایستگاه مهدی آباد با نمره عددی 47.33 شاخص کیفی <span dir="LTR">NSFWQI</span> در وضعیت بد و بقیه ایستگاه‌ها در وضعیت متوسط و در طبقه عددی 70-50 شاخص کیفی <span dir="LTR">NSFWQI</span> قرار دارند.