تحلیل منطقه‌ای آبدهی رودخانه‌های حوضه مرکزی ایران

Abstract

<span dir="RTL">حلیل کمی آورد رودخانه‌ها و برآورد جریان در مناطق اندازه</span>‌<span dir="RTL">گیری شده و تعمیم آن به نقاط فاقد آمار در برنامه</span>‌<span dir="RTL">ریزی منابع آب، مدیریت حوزه</span>‌<span dir="RTL">های آبخیز و اراضی زراعی پایین</span>‌<span dir="RTL">دست دارای اهمیت ویژه</span>‌<span dir="RTL">ای است. همچنان‌­که جانمایی و طراحی بهینه سازه</span>‌<span dir="RTL">های کنترلی و انحراف جریان در نقاط برداشت و بهره</span>‌<span dir="RTL">برداری از بندها و سدها، نیازمند آگاهی از اطلاعات آبدهی در سطوح مختلف احتمالاتی دارد. در این پژوهش، آمار آبدهی ایستگاه‌های هیدرومتری واقع در رودخانه</span>‌<span dir="RTL">های حوزه</span>‌<span dir="RTL">های آبخیز استان‌</span>­<span dir="RTL">های اصفهان، مرکزی، قم، تهران، همدان و قزوین جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفت. ایستگاه‌های آبسنجی دارای آمار مناسب از نظر کمی و کیفی، در یک دوره زمانی مشترک انتخاب شدند. آزمون تحلیل خوشه</span>‌<span dir="RTL">ای با توجه به پارامترهای تأثیرگذار، سه گروه همگن از حوزه‌های آبخیز را در منطقه نشان داد. با توجه به تحلیل احتمالاتی آبدهی متوسط سالانه بر مبنای توزیع آماری مناسب برازش داده شده، مقادیر آبدهی با دوره</span>‌<span dir="RTL">های بازگشت­ مختلف برآورد ‌شد. با استفاده از پارامترهای هیدرولوژیکی و مورفومتری، روابط منطقه‌ای آبدهی با دوره</span>‌<span dir="RTL">های بازگشت­ مختلف برای مناطق همگن استخراج شد. سپس برای ارزیابی و دقت روابط رگرسیونی به‌دست آمده، تعدادی ایستگاه‌ آبسنجی شاهد، در هر منطقه انتخاب شد. در منطقه پژوهش، عوامل مساحت، شیب متوسط، شیب آبراهه اصلی، طول و ضریب گراویلیوس حوضه از مهمترین پارامترهای تاثیرگذار در تخمین آبدهی تشخیص داده شد. میزان خطای برآوردی بر اساس معیار جذر میانگین خطا، بیانگر کمترین خطای در برآورد آبدهی با دوره بازگشت دوساله معادل 1.2، 5 و 7.6 و بیشترین میزان خطا در برآورد آبدهی 100ساله معادل 14.4، 32.8 و 18 به‌ترتیب در گروه همگن یک، دو و سه به‌دست آمد.</span>