تحلیل نقش آمایش عناصر فضایی در تاب‌آوری اقتصاد روستایی مطالعه موردی: دهستان چشمه‌سرا (شهرستان شوط)

Abstract

اتخاذ استراتژی‌های کارآمد پایدارسازی برای جنبه‌های مختلف تولید، توزیع و مصرف رسالت اصلی متولیان امور توسعه روستایی است. هدف این تحقیق مطالعه میزان تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری روستاهای دهستان چشمه‌سرا ازنظر تولید، توزیع و مصرف در بخش‌های مختلف اقتصادی و تبیین نقش سازمان فضایی عناصر در تاب‌آوری آن است. روش تحقیق حاضر اکتشافی و از نوع توصیفی-تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی بوده است. روش نمونه‌گیری نیز به‌صورت ساده تصادفی و حجم نمونه(320 نفر) با استفاده از روش آماری کوکران انجام‌شده است. روش تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش‌های آماری در محیط SPSS و GIS انجام شد. نتایج رگرسیون فضایی حاکی از ارتباط بین تاب‌آوری و عناصر سازمان فضایی دارد. ارتباط تاب‌آوری با لکه‌ها و شبکه‌ها بالاست. روستاهایی که اراضی مناسب‌تری داشتند، تاب‌آوری بالاتری را نیز تجربه کردند و تنها تعداد معدودی از روستاها چنین حالتی نداشتند و کمترین ارتباط نیز مربوط به سازمان فضایی جمعیت با تاب‌آوری است. در مورد شبکه‌ها وضعیت نوسان زیادی داشته است. به‌طوری‌که روستاهای علی‌کندی و ایل‌بلاغی که بالاترین وزن را در شبکه‌های ارتباطی داشتند دارای تاب‌آوری پایینی می­باشند. به همین دلیل ضریب محلی آن از 3/0 تا7/0 در نوسان بوده است. به‌طورکلی نتایج نشان از ارتباط معنی‌دار بین عناصر سازمان فضایی و با تاب‌آوری است. ضرایب محلی تخمین زده‌شده برای آن‌ها 85/0است که نشان از ارتباط بالای تمام روستاهاست. تقویت کیفیت شبکه های ارتباطی، ایجاد مشاغل کوچک روستایی و خانگی شامل، تولید عرقیات، خشکبار، خشک کردن میوه سبزی، تولید لبنیات که باعث نگهداشت جمعیت روستایی شود، می توان تاب آوری روستاها را افزایش دهد.