ارزش‌گذاری اقتصادی خدمات تفریحی منابع محیط‌زیست (مطالعه موردی: روستای رودمعجن تربت حیدریه؛ استان خراسان‌رضوی)

Abstract

ارزش‌گذاری کارکرد‌ها و خدمات غیر بازاری محیط‌زیست به دلایل زیادی ازجمله شناخت و فهم منافع زیست‌محیطی و اکولوژیکی توسط انسان‌ها، ارائه مسائل محیطی کشور به تصمیم‌گیرندگان و برنامه‌ریزان، فراهم آوردن ارتباط میان سیاست‌های اقتصادی و درآمد‌های طبیعی، جلوگیری از تخریب و بهره‌برداری بی‌رویه منابع‌طبیعی مهم می‌باشد. هدف از این مطالعه تعیین ارزش خدمات تفریحی روستای رودمعجن از توابع شهرستان تربت‌حیدریه استان خراسان‌رضوی می‌باشد. دو نوع متفاوت روش‌شناسی، برای تعیین ارزش خدمات تفریحی وجود دارد: روش اول مبتنی بر تابع تقاضای مسافرت و محاسبه تمایل به پرداخت هر مسافر بوده و روش دوم بر‌اساس تخمین توابع تولید تفریح و هزینه نهایی و محاسبه قیمت سایه‌ای تفریح است. در این مطالعه از هر دو روش استفاده می‌شود، داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل 100 پرسشنامه از بازدیدکنندگان روستای رودمعجن در سال 1396 جمع‌آوری شد. نتایج الگوی رگرسیون در برآورد تابع تقاضا نشان می‌دهد که فاکتورهای درآمد بازدیدکننده، هزینه سفر، هزینه سفر مکان جایگزین و تعداد بازدید مکان جایگزین رابطة معناداری با تعداد بازدید افراد از روستای رود‌معجن دارد و فاکتورهای اندازه خانوار، سن، تحصیلات و جنسیت تاثیر معنی‌داری بر تعداد بازدید افراد از روستای رودمعجن ندارند. همچنین مازاد مصرف‌کننده 204347/82 و ارزش تفریحی سالانه این منطقه معادل 71521737000 ریال محاسبه شد. همچنین نتایج روش تابع تولید تفریح نشان می‌دهد که زمان، مسافرت، هزینه های سفر بر تولید تفریح مؤثر هستند و قیمت سایه‌ای تفریح معادل با 203007/693 ریال می‌باشد و ارزش تفریحی این منطقه معادل 710526925/5 ریال می‌باشد.