بررسی عوامل مؤثر بر بهره وری انرژی کشت ارگانیک (مطالعه موردی روستائیان استان گلستان)

Abstract

به منظور بررسی عوامل مؤثر بر بهره وری محصولات ارگانیک بر درآمدزائی روستائیان استان گلستان، مقدار نهاده‌های مصرفی و تولیدی و هزینه‌های آنها، سود به دست آمده، سطح زیر کشت و مقدار انرژی به دست آمده در رابطه با 3 گیاه گندم، کلزا و گوجه‌فرنگی در کشور طی یک دوره 5 ساله 90-1385 برآورد شد. با استفاده از تابع هدف و محدودیت، سرانجام از روش تحلیل پوشش داده‌ها (DEA) برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده گردید. کلیه مراحل برآورد الگوها با استفاده از نرم‌افزار DEAP انجام شد. باتوجه به نتایج این مطالعه، مصرف کود آلی و مصرف نهاده‌های بیولوژیک (در نتیجه صرف انرژی بیشتر نهاده‌های خاص ارگانیک) منجر به کاهش رشد بهره‌وری محصولات ارگانیک شد. این نتایج به ترتیب در سطوح پنج و یک درصد معنی‌دار بودند. به دلیل نوع نهاده‌های مصرفی در محصولات غیرارگانیک، در نهاده‌های سوخت، کود نیتروژنه، فسفاته، سهم سموم حشره‌کش و قارچ‌کش، تولیدات غیرارگانیک مصرف بیشتری داشته و از این جهت میزان مصرف انرژی نهاده‌های مورد نظر بیش از تولیدات ارگانیک بود. در مورد نهاده‌های کود بیولوژیک و کنترل بیولوژیک نیز که تنها در تولیدات ارگانیک مورد مصرف قرار گرفتند، انرژی نهاده‌ای در این قسمت بیش از انرژی نهاده‌ای تولیدات غیرارگانیک بود. مزارع ارگانیک با میزان مصرف انرژی کمتر ورودی و نهاده‌ای، به تولید انرژی بیشتر خروجی یا ستانده منجر شد. به این ترتیب بهره‌وری در کنار صرفه‌جویی مصرف انرژی در مورد محصولات ارگانیک اتفاق افتاد که همین امر باعث می شود که میزان درآمد روستائیان افزایش یافته و بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.