خواندن به مثابه یک مهارت راهبردمحور: حلقه مفقوده در نظام آموزشی ایران

Abstract

زمینه: خواندن به مثابه یکی از مهارت­های مهم سوادآموزی در سه دهه اخیر با حجم قابل­توجهی از پژوهش­ها همراه بوده است. به استناد این پژوهش­ها، تقویت و بهره­گیری موثر از این مهارت در گرو تسلط فراگیر بر راهبردهایی است که سهم بسزایی در آموزش طبیعی مهارت خواندن و درک مطلب دارد. با توجه به بهره­گیری عملی از این دسته از راهبردها در کتاب­های آموزش زبان اول و دوم در جوامع مختلف و به­ویژه جوامع انگلیسی زبان، بررسی و تحلیل کتاب­های آموزش خوانداری زبان فارسی در نظام آموزشی نشان می­دهد که در آموزش این مقوله تا حد قابل­توجهی از راهبردهای موثر این مهارت استفاده نشده است؛ نقصی که ماحصل آن برآورده نشدن اهداف آموزش این مهارت در نظام آموزشی است. هدف: بررسی وضعیت کتابهای خوانداری ابتدایی از نظر توجه به راهبردهای آموزش خواندن هدف اصلی این پژوهش بود. روش: ضمن بررسی توصیفی و تحلیلی مهم‌ترین راهبردهای مطرح در تقویت مهارت خواندن، به روش کیفی و تحلیل متن به ارزیابی تعدادی از درس­های کتاب‌های خوانداری کلاس‌های سوم، چهارم، پنجم و ششم ابتدایی پرداخته شده تا میزان تنوع و کارکرد آنها در مقایسه با مهم‌ترین راهبردهای مطرح در این حوزه مقایسه شود. یافته‌ها:آموزش خواندن در کتاب‌های خوانداری با رویکرد مهارت راهبردمحور فاصله دارد. بهره­گیری از یافته­های چنین پژوهش­هایی که کمتر در حوزه کتاب‌های آموزش زبان فارسی صورت پذیرفته است، نه­تنها می­تواند در تألیف کتاب‌هایی از این دست بهره گرفته شود، بلکه به­طور مشخص مدرسان این کتاب‌ها می­توانند با درک این کاستی، از این راهبردها در آموزش بهتر مهارت خواندن در کلاس­های خود استفاده نمایند.