اثر سیستم‌های مختلف خاک‌ورزی و پیش تیمار بذر بر برخی خصوصیات مورفولوژی و عملکرد نخود دیم (Cicer arietinum L.)

Abstract

به­منظور مطالعه روش‌های مختلف خاک‌ورزی و پیش تیمار بذر بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی و روابط بین عملکرد و اجزاء عملکرد نخود، آزمایشی به­صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه­‌ای واقع در استان آذربایجان غربی، شهرستان پیرانشهر در سال زراعی 1391 اجرا شد. اجرا شد. خاک‌ورزی در چهار سطح (بدون خاک‌ورزی، شخم کاهش یافته (چیزل)، شخم عمیق (گاوآهن برگرداندار)+ چیزل، شخم عمیق+ چیزل+ دیسک) به عنوان کرت‌های اصلی و اعمال پیش تیمارهای مختلف روی بذر در چهار سطح: شاهد، آب، روی + فسفر و کیتوسان به‌عنوان کرت‌های‌ فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تعداد برگ‌ها، تعداد شاخه‌های ‌اصلی، ارتفاع گیاه، تعداد ‌نیام‌های‌ دو دانه‌ای، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص‌برداشت و تعداد گره تحت تأثیر معنی‌دار تیمارهای خاک‌ورزی و پیش تیمار قرار گرفتند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب در سیستم شخم کاهش یافته و بدون خاک‌ورزی به‌دست آمد. همچنین پیش تیمار بذور با روی + فسفر دارای بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نسبت به سایر تیمارها بودند و کمترین میزان آنها در تیمار شاهد به‌دست آمد. عملکرد دانه به استثنای تعداد نیام‌های دو دانه‌ای با بقیه صفات مورد بررسی همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. به طور کلی، تیمار شخم کاهش یافته بیشترین اثر مفید بر صفات مورد بررسی داشت. همچنین کاربرد روی+ فسفر و کیتوسان به عنوان پیش تیمار بذر، سبب بهبود عملکرد و اجزای عملکرد نخود شد.