سازه‌ها در مجموعه «حنجره زخمی تغزل» حسین منزوی

Abstract

تکرار و دوران از محورهای اصلی شکل­گیری عناصر موسیقایی است. این الگو که در نظام موسیقایی شعر معاصر نیز تشخص دارد، سه حوزۀ موسیقی درونی، بیرونی و کناری را در بر می­گیرد. منزوی با تکیه بر این الگوها موسیقی اشعار خود را آفریده است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی آرایه­های موسیقی­آفرین در غزل‌های مجموعۀ «حنجره زخمی تغزل» روش بکارگیری این عناصر و کارکردشان در اشعار منزوی را نشان دهد. یافته­های این پژوهش بیانگر این است که منزوی برای غنای موسیقی غزل خود شیوه­های متعددی را به کار می­گیرد، از جمله: توجه به تنوع اوزان عروضی، بکارگیری اوزان پرکاربرد، ایجاد تناسب معنا و درون‌مایه با اوزان عروضی ، بهره­گیری از جناس، تکرار، تضاد. کارکرد موسیقایی قافیه و ردیف سبب هم­آوایی در اشعار وی شده است. به طور کلی عناصر ساختار موسیقایی شعر منزوی در چهار ردۀ موسیقایی دسته­بندی می­شود؛ موسیقی بیرونی، موسیقی کناری، موسیقی درونی و موسیقی معنوی.