نقد و بررسی دو بیت از فردوسی و ملک‌الشعرا بهار براساس رویکرد فرمالیسم

Abstract

ملک­الشعرابهار، یکی از شاعران برجستۀ عهد مشروطه به­مناسبت جنگ جهانی اول، شعری به­ نام « انسان و جنگ» سروده­است که در این شعر‏، درپی نظیره­گویی شاهنامه­ برآمده و گویا از دو بیت معروف داستان رستم و اسفندیار تقلیدکرده­است. ازآن­جاکه یکی از محورهای بنیادین مکتب فرمالیسم، توجه به شکل، فرم و صناعات ادبی بوده­است، در این جستار با تکیه بر رویکرد فرمالیسم، دو بیت از سرودۀ بهار با دو بیت از شاهنامۀ فردوسی مقایسه­شده و مورد نقد و بررسی قرارگرفته­است. در فرجام، این نتیجه حاصل­شده­است که علی­رغم درخشش بهار در این نظیره­گویی، فردوسی به­شیوه­ای هنرمندانه­تر، موفق­شده­است که با توجه بیشتر به شکل، فرم، الگوهای صوتی و کاربرد ظریف عناصر بلاغی و ادبی بر غنای شعر خود بیفزاید و ادبیت کلام را به­شکلی برجسته­تر در شعر خود نمایان­سازد.