تأثیر ایرانیان در پیدایش علم عروض عربی

Abstract

دانشمندان قدیم عرب بر این باورند که علم عروض یک دانش محض عربی است و مبتکر آن خلیل­ابن­احمد می­باشد یا پیش از وی عرب­ها به اوزان شعری آشنا بوده­اند؛ بدین­ترتیب به­نوعی تأثیر عوامل بیرونی را نادیده­گرفته­اند. از جملۀ این عوامل بیرونی می­توان تأثیر هندی­ها، یونانی­ها و ایرانی­ها را نام­برد. درحقیقت ایرانیان نیز در پیدایش این دانش سهیم­بوده­اند. این پژوهش به­طور مستقل این موضوع را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده­است که ایرانیان پیش از ابداع عروض عربی اشعار موزون زیادی ­سروده­اند و از قواعد وزن شعری برخوردار بوده­اند و خلیل­بن­احمد یا به­طور مستقیم از ایرانیان تأثیر پذیرفته­­است؛ چراکه در محیط زندگی وی، بصره و خراسان، فارس­زبانان­ زیاد بوده­اند؛ همچنین با دانشمندان ایرانی ازجمله ابن­مقفّع ارتباط­داشته است یا این­که به­طور غیرمستقیم از آن­ها تأثیر­پذیرفته­است که در مقولۀ آموزش صنعت شعری توسط عرب­زبانان از ایرانیان و سرودن اشعاری بسان ایشان قابل بررسی­است؛ همچنین شاعران عرب برخی از اوزان خاص شعر پارسی را اخذ­کرده­اند و خلیل به بررسی این اشعار و اوزان آنها پرداخته و در علم عروض معرفی­کرده­است.