گزاره های «پست مدرنیسم» در ذهن و زبان فروغ فرخزاد

Abstract

پست مدرنیسم و پست مدرن ها برخلاف مدرنیسم، دنیای شبیه سازی شده است که به واقعیت شباهت دارد اما واقعیت نیست. آنها به باور خود در جهان تهی از خرد و حقیقت به بی معنایی و چند معنایی که خود نوعی بی معنایی و بی اعتنایی به دانش و علم است، رسیده اند و این خود تأکیدی است بر اصل شک اندیشی و تردید و لاجرم ناامیدی و یأس متعاقب و حاکمیت پوچی مطلق. حضور پست مدرنیسم در حوزه ادبیات و هنر به نوعی تقلید و دنباله روی می انجامد. انواع ادبی تقلید شدند و دیگر از بازآفرینی خبری نبود. قوانین و موازین سنتی بی اعتبار شدند. ادبیات پست مدرن در نهایت به آفرینشی از ژانرها و سبک ها و شیوه های روایتی می ماند که سیالیت، زودگذری، ناپایداری، اختلاط، بینامتنی، امتزاج (کولاژ) و تجزیه و پراکندگی مهمترین ویژگی های آن است. فروغ فرخزاد یکی از معدود شاعران ایرانی است که با سرودن دو مجموعه ی «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» به سرعت از مدرنیسم نیمایی گذر کرد و نشانه های پست مدرنیسم را به فراوانی در این دو مجموعه بکار گرفت. «بینامتنیت»، «ضد روایت»، «پراکندگی»، «سپید نویسی»، «پوچ گرایی»، «پارانویا»، «طنز»، «عدم قطعیت»، «تناقض گویی» و... از مهمترین گزاره های پست مدرنیستی است که در شعر فروغ به صورت عام و کم رنگ و در دو مجموعه مذکور به صورت خاص دیده می شود. این مقاله تلاشی است در جهت اثبات وجود رگه ها و نشانه های جریان ادبی پست مدرنیسم در اشعار فروغ فرخزاد.