در آمدی بر چارچوب فرایندی دیده بانی فرهنگی؛ الگویی برای جمهوری اسلامی ایران

Abstract

در جمهوری اسلامی ایران به عنوان محصول انقلاب اسلامی و ارمغان آور نسخه نوین فرهنگ ایرانی اسلامی لازم است عوامل پیش‌برنده و بازدارنده تأثیرگذار بر مولفه فرهنگی انقلاب اسلامی، دیده‌بانی شوند سیاستگذاری‌ها در هنگام مقتضی صورت گیرد. نائل شدن به این مهم نیازمند تدبیر و اقدام بهنگام در خصوص موضوعات نوظهور و مسائل فرهنگی است؛ در این راستا یکی از مفاهیمی که ‌در گفتمان مدیریت فرهنگی جمهوری اسلامی‌ایران پس از انقلاب پدیدار گشته رصد فرهنگی است. این مفهوم با چالش‌هایی در عرصه نظر و عمل همراه بوده است؛ اساسی ترین چالش، بعد و دوری آن از مفاهیم آینده‌پژوهی و محدود شدن به «انجام پایش وضع موجود فرهنگ» و از طرفی ضعف در روشمندی آن است؛ در حالی مفهوم رصد از بطن فعالیت‌های آینده‌پژوهانه پدیدار گشته و بن مایه آینده پژوهی دارد و نیازمند فرایند مدون برای انجام است؛ لذا سوال اصلی این است که چارچوب فرایندی دیده‌بانی فرهنگی، مناسب برای انجام فعالیت‌های دیده‌بانی فرهنگی توسط دستگاه‌های متولی امر فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در پژوهش حاضر با کاربست مفاهیم آینده پژوهی تعریفی جدید از دیده بانی فرهنگی ارائه و با نگرشی فرایندی، گام ها و فرایندهای دیده بانی فرهنگی با روش کیفی از طریق کاوش ادبیات و متن کاوی(تلخیص، عرضه و نتیجه گیری) احصاء و چارچوب فرایندی برای دیده بانی فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است. به کارگیری چارچوب فرایندی ارائه شده توسط سازمان های فرهنگی ذی ربط، پشتیبان فعالیت های دیده بانی فرهنگی در راستای سیاستگذاری، آینده نگاری و پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی ایران خواهد بود.