مبانی، نتایج و تمایزات روش شناسی اصولی اندیشه سیاسی امام خمینی

Abstract

امام خمینی(ره) به ­عنوان اندیشمندی انقلابی و مؤسس نظامی‌بدیع بر مبنای اصول و بنیان­ های محوری تفکر اسلامی‌و شیعی، صاحب اندیشه و نظرگاه سیاسی خاص و متمایزی نسبت به اسلاف فقیه و اندیشمند خویش بوده اند. تمایزی­ که موجبات تفکر، طرح و برنامه عملی جدیدی در حوزه اندیشه و سیاست شیعی را فراهم نمود. یکی از حوزه­ ها و مصادر تعین بخش این تمایز، حوزه روش­ شناختی است. در این میان، روش­ شناسی اجتهادی به­ عنوان مسیر و اسلوب فهم و اکتشاف احکام، نقش و اهمیت بسزایی دارد. این در حالیست که، دانش اصول الفقه و علم اصول به­ عنوان ابزار و روش سامان مند اجتهاد و استنباط، متدولوژی فقه سیاسی است و تببین مبانی و مؤلفه­ های آن در نظرگاه فقهی و سیاسی امام، ضروری و تعیین کننده بنیان­ ها و پایه­ های تفکر سیاسی ایشان است. از این­رو در این مقاله با روشی تحلیلی بر مبنای نظریات اجتهادی و اصولی امام در کتب و منابع دست اول به تبیین مبانی و تمایزات روش­ شناسی اصولی ایشان می پردازیم. در این مسیر ابتدا نظرگاه و تعریف خاص امام از علم اصول و اهمیت ایشان به منابع عرفی و عقلی این علم و مبانی کلامی‌روش اصولی ایشان پرداخته و سپس به چند مورد از قواعد اصولی به­ عنوان نتایج و تأثیر این روش شناسی اصولی نظر می­ افکنیم. آنچنانکه این قواعد اصولی با نظریه­ پردازی بدیع و جدید امام دراین حوزه، پیامدهای تأثیرگذاری بر ساحت سیاست و نظریه حکومتی ایشان بر جای نهاده اند.