بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه

Abstract

انقلاب اسلامی باعث شکل­ گیری گفتمان و نظام معنایی جدیدی در ایران شد. یکی از گونه­ های بررسی ومطالعه پدیده­ های سیاسی، تحلیل آن­ها بر اساس روش تحلیل گفتمانی است. نظریه تحلیل گفتمان لاکلا وموفه یکی از غنی­ ترین نظریه­ ها در حوزه تحلیل گفتمان می­ باشد. پرسش اصلی این مقاله آن است که بر اساس نظریه یاد شده، مفصل­ بندی مفاهیم، فرایند هویت­ یابی و استقرار گفتمان انقلاب اسلامی ایران چگونه بوده است. در پاسخ به این پرسش و با بهره­ گیری از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، فرضیه اصلی مقاله این است که اسلام سیاسی فقاهتی، و امام خمینی (ره) دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی بوده و بقیه دال­ها و مفاهیم حول آن مفصل­ بندی شده­ اند. بر این اساس باستان­ گرایی افراطی و سکولاریسم غربی غیریت­ هایی هستند که باعث استقرار و هویت­ یابی گفتمان انقلاب اسلامی شده­ اند. در این مقاله بر مبنای اندیشه متفکران اسلام سیاسی فقاهتی، مفصل­ بندی شدن مفاهیم را بررسی کرده و ضمن اشاره به نقش امام خمینی و شاگردان ایشان در فرایند غیریت­ سازی با گفتمان حاکم که هدف عمده آن جدایی دین از سیاست بود، مهم­ترین عناصری را که مؤید استقرار و هژمونیک شدن گفتمان اسلام سیاسی شدند، همانند همه فهم بودن و سادگی و عاری از تعقید و پیچیدگی بودن زبان امام، و نیز در دسترس بودن و حضور مردم ـ تحلیل و بررسی شده­ اند.