قرآن و الگوهای شهروندی

Abstract

الگوی شهروندی در دیدگاه اسلامی با الگوی شهروندی رایج در دنیای غرب، به‌رغم شباهت‌ها، تفاوت‌های بسیاری دارد و این نوع تفاوت‌ها به نوع جهان‌بینی‌های متفاوت آن‌ها برمی‌گردد. در حقیقت، الگوهای شهروندی خاص جوامع غربی را نمی‌توان بر آموزه‌های الهی منطبق دانست؛ چراکه مباحث مربوط به هویت در هر یک از الگوهای شهروندی، متفاوت از دیگری است. بر همین اساس، بررسی ویژگی‌های هر یک از الگوهای شهروندی لازم و ضروری می‌نماید که با بررسی هویت و هنجارها در هر الگو، مشخص می‌شود که ساختارهای هنجاری و فکری به اندازۀ ساختارهای مادّی اهمیت دارند. ضمن آنکه پژوهش حاضر با الگو گرفتن از کتاب <em>شهروندی و سیاست نوفضیلت‌گرا</em>، الگوهای شهروندی را در سه دستۀ شهروندی فراگیر سیاسی، همگون‌گرای فرهنگی و ارتباطی چندلایه تقسیم می‌کند و کوششی برای بررسی امکان و امتناع آن‌ها بر اساس الگوی شهروندی <em>قرآن</em> و بیان هم‌زبانی‌ها و ناهم‌زبانی‌ها میان آن‌ها است که نویسندگان برآنند الگوی شهروندی <em>قرآن</em> را باید به مثابۀ یک کُل ارائه نمود.