تحلیل نقش نویسنده در خاطرات دیگر نگاشت دفاع مقدس (مطالعه موردی مجموعه خاطرات «دا»)

Abstract

در فرایندی که خاطراتِ دیگرنگاشت دفاع مقدس طی می‌کنند، خلق اثر از پرسشگری آغاز می‌شود؛ یعنی راوی ذهن خود را به روی مصاحبه‌گر باز می‌کند و او به درون جهان ذهن راوی راه یافته تا بتواند با پرسش‌هایش او را به فضایی در زمان جنگ ببرد. اصولاً اثری که بر مبنای پرسش و پاسخ شکل می‌گیرد، مصاحبه‌گر در موفقیت یا ناموفق بودن آن نقش زیادی ایفا می‌کند. نکته‌ای که بسیاری از مخاطبان ِخاطرات دیگرنگاشت به آن بی‌توجه‌اند. در این پژوهش که باهدف نمایاندن نقش نویسنده در خاطرات دیگرنگاشت دفاع مقدس صورت گرفته، مسئلۀ «چگونگی گفتن و نگارش و مستندنگاری» با محوریت کتاب دا، نوشتۀ سیده‌اعظم حسینی، به‌شیوۀ توصیفی‌تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نویسنده به‌خوبی توانسته اثر را از ورطۀ شعارزدگی حفظ کند و هوشمندانه زاویۀ دید درستی برای طراحی سوژه‌اش انتخاب نماید. او بر جنبۀ مستندوار اثرش تأکید دارد؛ اما می‌داند چطور بخش دراماتیک روایت واقعی را در داستانش بگنجاند؛ و با وجود حجم زیاد، کشش و ضرب‌آهنگ مناسب دارد و خسته‌کننده نیست. ساختار قوی و داستانی کتاب مخاطب را مجذوب خود می‌کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که چگونه‌گفتن و نحو نگارش به‌عنوان عواملی مؤثر در شهرت و ماندگاری دا محسوب می شود.