ابعاد حماسی شعر عاشورایی معاصر

Abstract

حماسه در کنار ابعاد دیگر عاشورا مثل مرثیه، ‌عرفان و پیام، توانسته است در شعر عاشورایی اثرگذار باشد؛ به‌طوری که امروزه به یکی از رکن‌های مهم شعر آیینی تبدیل شده‌است. شعر عاشورایی با تبیین مقولات ارزشی و بیان هنری اهداف آن،‌ قدمی در راستای شناخت بیشتر مبانی شعر آیینی برداشته است. در شعرهای عاشورایی، امام‌حسین(ع)، حضرت عباس(ع)، حضرت زینب(س) و امام‌سجاد(ع) به‌عنوان الگوقهرمان معرفی می‌شوند؛ به این دلیل که شاعر در کنار پرداختن به ماجرای عاشورا، به وجوه اسطوره‌ای و حماسی چنین شخصیت‌هایی هم می‌پردازد. زبان شعرهای عاشورایی معاصر، بیشتر به زبان شعر معاصر نزدیک است؛ اما گاه صلابت زبان فردوسی و گاه لطافت زبان سعدی را داراست. در این پژوهش، با تکیه بر روش تحلیل اسنادی و رجوع به منابع، به بررسی و تحلیل ابعاد حماسی شعر عاشورایی معاصر‌ پرداخته‌ شده است. نتیجه نشان می‌دهد که در شعر عاشورایی گذشته، حماسه به‌صورت گسترده مورد توجه نبوده است و حال آنکه‌ شاعران عاشورایی معاصر در ابعاد معنایی و واژگانی، بیش از گذشته به این مقوله پرداخته‌اند؛ همچنین توجه به عناصر حماسی، از عوامل مهم شاخص‌شدن و ماندگاری شماری از اشعار عاشورایی معاصر شده است.