تعارض اصل و ظاهر

Abstract

بحث تعارض اصل و ظاهر یکى از موضوعات مهمى است که در جریان دادرسى کاربرد فراوانى دارد. چون در جریان دادرسى همیشه دسترسى به ادله اثبات دعوى براحتى امکان‏پذیر نیست، درپاره‏اى از موارد و در مقام عمل آنچه که در دعاوى رخ مى‏دهد با ارزیابى همراه است. در چنین مواردى باید بررسى شود آیا آنچه که یکى از طرفین دعوى مدعى وقوع آن است. رویدادى متعارف است که بنا به سیر طبیعى امور یا حکم غلبه ظهور در امرى دارد یا نه؟ و به فرض که ظهور داشته باشد این ظهور عرفى »ظاهر« معتبر است یا خیر؟ در موارد برخورد این ظاهر با اصل عملى چگونه باید عمل شود؟ بنابراین، در این مقاله دو اصطلاح اصل و ظاهر تعریف و جایگاه و کاربرد آن دو مشخص و آنگاه مبحث تعارض اصل و ظاهر از دیدگاه فقها و حقوقدانان و رویه قضائى مورد بررسى قرار گرفته است.