تأثیر ابعاد فضایی - مکانی بر استمرار کارکرد اقتصادی روستاهای در معرض تخلیه جمعیتی شهرستان قزوین

Abstract

در پی تحولات اقتصادی و اجتماعی چند دهه اخیر، کم‌توجهی به روستا، تمرکز سرمایه و امکانات در شهر، و مهاجرت از روستا به شهر، الگویی نوین از بهره‌برداری اراضی روستایی پدید آمد. در این الگو، بهره‌برداری از منابع طبیعی روستا وابسته به جمعیت ساکن آن نیست، بلکه در گرو فعالیت کسانی است که از روستا مهاجرت کرده ‌ اند. با افزایش روند شکل ‌ گیری روستاهای در معرض تخلیه جمعیتی، این الگو با شتاب زیاد در حال گسترش است. بسیاری از عوامل در استمرار کارکرد اقتصادی روستاها، اعم از در حال رشد و در معرض تخلیه جمعیتی، نقش­آفرینی می‌کنند. مقاله حاضر، که با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی انجام پذیرفته، به دنبال آن است که تأثیر ابعاد فضایی و مکانی را بر کارکرد اقتصادی روستاهای در معرض تخلیه جمعیتی شهرستان قزوین را مشخص کند. یافته ‌ های به­دست آمده از سه پرسشنامه روستا، خانوار ساکن، و خانوار مهاجر روستاهای منتخب شهرستان قزوین نشان داد که میان ابعاد فضایی­ ـ مکانی روستاها و استمرار کارکرد اقتصادی آنها رابطه‌ای معنی‌دار وجود دارد.