بررسی نگرش کشاورزان نسبت به راه‌اندازی شرکت‌های سهامی زراعی: مطالعه موردی دهستان میاندربند، شهرستان کرمانشاه

Abstract

اهمیت شناخت نگرش مثبت یا منفی کشاورزان در مورد اجرای برنامه­های توسعه روستایی به­طور اعم و راه­اندازی تشکل­هایی نظیر شرکت­های سهامی زراعی به­طور اخص بر کسی پوشیده نیست. از این­رو، مطالعه کیفی حاضر با هدف شناخت نگرش کشاورزان نسبت به راه­اندازی شرکت­های سهامی زراعی در دو روستای تکیه و سرابله در شهرستان کرمانشاه صورت گرفت. برای گردآوری اطلاعات، از مصاحبه ­عمیق و گروه­های متمرکز استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش تحلیل محتوای هدایت­شده نشان داد که پنج مقوله «عدم آگاهی اعضا از اهداف شرکت»، «عدم وجود روابط اجتماعی مناسب مدیران با سهامداران»، «عدم مشارکت سهامداران»، «عدم وجود بستر مناسب اجتماعی»، و «ضعف در زمینه­های قانونی» در شکل­گیری نگرش بهره­برداران نسبت به شرکت­های سهامی زراعی تأثیرگذارند؛ همچنین، دو مقوله جدید «تجربه­های تلخ گذشته» و «نارضایتی کشاورزان از عملکرد برخی سازمان­های دولتی بعد از انقلاب» آشکار شد و بدین ترتیب، مدل مفهومی برگرفته از متون گذشته نیز تأیید و تکمیل شد. از سوی دیگر، نتایج روایی مطالعه به روش وارسی توسط همکاران نشان داد که مقوله­هایی همچون «نبود تکلیف مالکیت سهام در بین وراث پس از فوت رئیس خانوار»، «محو تدریجی تجارب و دانش بومی سهامداران در مدیریت مزرعه»، «بی­اعتبار شدن تدریجی بنیان­های ارتباطی مردم روستا» و «مهاجرت کشاورزان به شهرها» می­توانند در نوع نگرش بهره­برداران نسبت به شرکت­های سهامی زراعی بسیار تأثیرگذار باشند.