ارزیابی اقتصادی خدمات و کارکردهای بوم‌نظام‌های تولید زعفران در استان خراسان رضوی

Abstract

ارزش­گذاری خدمات بوم­­نظام­ها، مطلوب­ترین راهکار برای جلب توجه جامعه و سیاست­گزاران و تلاش در جهت حفظ و ارتقاء آن­ها می­باشد. این مطالعه با هدف برآورد ارزش اقتصادی خدمات و تبعات زیست­محیطی روش­های مدیریت در مزارع زعفران استان خراسان­رضوی در سال 1394 انجام شد. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه­ها در 75 مزرعه زعفران استخراج گردید. ارزش شش نوع از خدمات اکوسیستمی این مزارع (همچون تولید اکسیژن، تولید غذا، تنوع زیستی و خدمات فرهنگی) و دو مورد از تبعات منفی (شامل تولید گازهای گلخانه­ای و جریان نیتروژن و فسفر) بر اساس بهای دلار (معادل ریالی ارزش دلار در سال 2014 میلادی) برآورد گردید. نتایج نشان داد که میانگین این خدمات به ترتیب برابر با 10⁶×21/54، 10⁶×84/266، 10⁶×24/60، 10⁶×6/29 و 10⁶×58/10 ریال در هکتار در سال محاسبه شد که سهم انواع خدمات شامل تولید غذا، اکسیژن، تنوع زیستی و خدمات فرهنگی از کل به ترتیب 39، 35، 19 و 7 درصد بود. دامنه تبعات منفی مزارع زعفران شامل انتشار گازهای گلخانه­ای و جریان نیتروژن و فسفر به ترتیب 10⁶×54/18- تا 10⁶×18/8-، 10⁶×18/5- تا 10⁶×07/4- ریال در هکتار در سال برآورد گردید. میانگین ارزش خدمات مزارع زعفران در استان خراسان­رضوی با کسر تبعات منفی 10⁶×57/136 ریال در هکتار در سال محاسبه شد.