بررسی کارایی فنی، بازاریابی و ساختار بازار زعفران ایران

Abstract

مطالعه حاضر به تعیین کارایی فنی و بررسی بازاریابی و ساختار بازار زعفران می‌پردازد. در این تحقیق جهت بررسی کارایی فنی، حاشیه‌های بازاریابی زعفران و شناسایی مسیرهای بازاررسانی از آمار پیمایشی با تکمیل 140 پرسشنامه از بهره برداران و 25 پرشسنامه خرده فروش 14 پرسشنامه عمده فروش و مصاحبه با تعدادی کارشناس کشاورزی مربوط به سال 1391 در شهرستان‌های استان خراسان رضوی و جهت تعیین ساختار بازار از آمار و اطلاعات سری زمانی 91-1374 استفاده شده است. تخمین کارایی فنی از روش DEA، برآورد حاشیه‌های بازاریابی از دیدگاه دیگبی و برای تعیین ساختار بازار از شاخص‌های نسبت تمرکز و هرفیندال استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد، متوسط کارایی فنی بهره‌برداران 49/63 و حداقل و حداکثر کارایی فنی به ترتیب 04/19 و 100 می باشد. اختلاف زیاد زعفران‌کاران با حداقل و حداکثر کارایی فنی و فراوانی زیاد بهره‌برداران با کارایی کم حاکی از آن است که می‌توان با مدیریت صحیح میزان تولید را افزایش داد. متوسط حاشیه خرده‌فروشی از حاشیه عمده‌فروشی آن‌ها بیشتر بوده و متوسط ضریب هزینه بازاریابی زعفران 78/14درصد می‌باشد. یعنی به عبارت دیگر سهم عوامل بازاریابی در قیمت نهایی زعفران 78/14 درصد است. بازار حاکم بر محصول زعفران طی دوره تحلیل انحصار چندجانبه تشخیص داده شد.