بررسی میزان و عوامل مرتبط با بهره­مندی از اینترنت (مورد مطالعه: شهروندان شهر یزد)

Abstract

شهر جایگاه ارزشها و نهادهای مدرن است. تقاضا برای دستیابی پردازش و به کارگیری اطلاعـات یک ارزش مدرن و شبـکه‌ی بین‌المللی اطلاعات یا اینترنت یک نهاد مدرن است. داده‌های تاریخی گواه آن است که شهرها عهده‌دار جایگاه نهادهای مدرن بوده‌اند. ایده‌های شهر الکترونیک، شهرداری الکترونیک، اقتصاد الکترونیک، دولت الکترونیک وغیره گویای نیاز جامعه به استفاده‌ی وسیع علمی از اینترنت است.اینترنت زندگی شهری را به طور قابل ملاحظه‌ای تحت تأثیر قرار داده و برخی از مشکلات اجتماعی جامعه‌ی شهری را کاهش داده، در عین حال زندگی شهری را به خود وابسته کرده است آنچنان که در شرائط کنونی قطع اینترنت بویژه در شهرها، زندگی اجتماعی را دچار اختلال می‌نماید. هم‌چنین نتایج تحقیق بیانگر این مطلب است که در جامعه‌ی آماری این مطالعه، فلش علیّت با حرکت از بعد ساختاری به بعد شناختی سرمایه‌ی اجتماعی در افزایش احساس شهروندی افراد نقش مؤثرتری ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با بهره‌مندی شهروندان از اینترنت در شهر یزد انجام شده است. جامعه‌ی آماری این پژوهش را جمعیت ۵۴-۱۷ سال شهر یزد تشکیل داده است که بر اساس سرشمـاری ۱۳۸۵، ۲۶۷۸۷۰ نفر بوده‌اند، مطابق فرمول کوکران ۳۸۴ نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیـری خوشه‌ای متناسب (pps) انتخاب شدند. تکنیک اصلی گرد‌آوری داده‌ها پرسشنامه بود که اعتبار آن به روش محتوایی سنجیده شد و برای سنجش پایائی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که برای مفاهیم اساسی پرسشنامه از مقادیر مناسب برخوردار بود، داده‌های گرد‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌‌های پژوهش نشان داد که میزان بهره‌مندی شهروندان یزدی (۵۴-۱۷ سال) از اینترنت پایین است و این میزان با متغیر‌های میزان تحصیلات، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات، رضایتمندی از فناوری اطلاعات و ارتباطات و میزان نیاز به فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای رابطه‌ی معناداری است؛ اما با متغیر‌های سن، جنس و استفاده از وسایل ارتباط جمعی دارای رابطه‌ی معناداری نیست.نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای میزان تحصیلات و نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات، در مجموع ۸/۲۱ درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی میزان بهره‌مندی از اینترنت را تبیین می‌کنند.