بررسی عوامل موثر بر امنیت غذایی در ایران با تاکید بر رد پای محیط‌‌زیست

Abstract

امنیت غذایی از نیازهای اساسی همه جوامع بشری است که به عنوان یکی از محورهای توسعه در برنامه‌‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است. محیط‌‌زیست نیز زیستگاه انسان‌‌ها و بستر همه فعالیت‌‌های بشر است. با توجه به نقش و اهمیت محیط‌‌زیست در تامین غذا و امنیت غذایی، در این مطالعه با استفاده از سیستم معادلات همزمان – رگرسیون‌‌های به ظاهر نامرتبط به بررسی تاثیر رد پای محیط‌‌زیست، متغیرهای اقتصادی و کشاورزی بر امنیت غذایی ایران در دوره 1400-1369 پرداخته شده است. نتایج نشان داد که متغیرهای رد پای محیط‌‌زیست، ارزش افزوده بخش کشاورزی، درآمد سرانه، عملکرد غلات و مصرف انرژی به ترتیب با ضرایب 0.605، 0.122، 0.012، 0.373 و 0.202 دارای تاثیر مثبت و معنی‌‌دار بر امنیت غذایی در ایران بودند. همچنین متغیرهای ردپای محیط‌‌زیست، ارزش افزوده بخش کشاورزی، مصرف انرژی و تورم به ترتیب با ضرایب 0.457، 0.176، 0.310 و 0.027 تاثیر منفی بر مخارج نهایی مصرفی خانوارها داشتند اما درآمد سرانه با ضریب 0.115 سبب افزایش مخارج نهایی مصرفی خانوارها شده است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع امنیت غذایی پیشنهاد می‌‌شود به منظور حفظ و بهبود امنیت غذایی، سیاست‌‌های حمایتی بخش کشاورزی، افزایش سرمایه‌‌گذاری در تولید غذا و سیاست‌‌های افزایش قدرت خرید افراد بیشتر مورد توجه قرار گیرند. از آن‌‌جایی که محیط‌‌زیست زمینه‌‌ساز و بستر همه فعالیت‌‌های انسانی از جمله تولید غذا است، در بلندمدت توجه به پایداری محیط‌‌زیست و بهبود کیفیت آن، از طریق به کارگیری فناوری‌‌های کمتر آلاینده در تولید محصولات کشاورزی و غذایی می‌‌تواند بر افزایش امنیت غذایی موثر باشد.