اثر ساختار و عملکرد فضاهای شهری در زون‌بندی نوین اقلیمی مطالعه موردی: منطقه شهری اردبیل

Abstract

شهرها فضاهایی با غلبه مناظر ساختمانی با ویژگی‌های هندسی، پوششی و جریان‌های آیرودینامیکی مشخص هستند که شرایط اقلیمی متنوعی را به نمایش می‌گذارند. تنوع بالای پوشش‌های سطحی، موزاییکی از اقلیم‌ها را در مقیاس‌های محلی و خرد ارائه می‌دهد. برای شناسایی و طبقه‌بندی این اقلیم‌ها، ابزارها و روش‌های مدرن موردنیاز است. نقشه زون اقلیم محلی یک روش نوین برای طبقه‌بندی مناطق اقلیم شهری است که به شناسایی جزایر گرمای شهری تأکید دارد. در این مطالعه از تصاویر ماهواره لندست 8 سال 2023 و ماه‌های می، ژوئن، آگوست و نوامبر برای طبقه‌بندی زون‌های اقلیم محلی شهر اردبیل استفاده شد. در فرایند پردازش و تولید نتایج، برنامه‌ها و ابزارهای متنوعی برای پیش‌پردازش و پردازش تصاویر، نمونه‌گیری زون‌های اقلیمی و طبقه‌بندی و تحلیل‌های عددی استفاده گردید. پس از انجام پردازش‌های لازم، نقشه اقلیم محلی شهر اردبیل با 14 طبقه اقلیمی استخراج شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین طبقه اقلیم محلی شهر اردبیل مربوط به طبقات LCZ2 و LCZ3 است که شامل محلاتی با بافت ساختمانی متراکم و ارتفاع متوسط و کوتاه می‌باشد. وجود دریاچه شورابیل و فضاهای سبز پیرامون آن در محدوده شهر با محیط هفت کیلومتری، اضافه بر نقش تفرجی، ظرفیت بالایی در خنک‌کنندگی فضای شهری اردبیل دارد. تراکم ساختمانی و سازه‌های انسانی با رویه‌های بتونی و آسفالتی نفوذناپذیر باعث کاهش پوشش گیاهی و پتانسیل جابجایی و تهویه طبیعی هوا شده که همراه با افزایش انتشار گرمای ناشی از فعالیت انسانی، منجر به تشدید ظرفیت شکل‌گیری جزیره گرمای شهری در مناطق مرکزی شهر می‌شود.