تاثیر کاربرد نیترات آمونیوم، قارچ میکوریزا و نیتروکسین بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و اسانس زیره سبز(Cuminum cyminum L) در منطقه کاشان

Abstract

مقدمه و اهداف: استفاده از روش­های جایگزین مصرف کودهای شیمیایی در تولید گیاهان دارویی از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر به ­منظور مطالعه اثرکود نیترات آمونیوم، کود زیستی نیتروکسین و قارچ میکوریزا بر صفات رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و اسانس زیره سبز در اجرا گردید. مواد و روش­ها:آزمایش به صورت اسپیلیت فاکتوریل بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط آب و هوایی کاشان اجرا گردید. کود شیمیایی نیترات آمونیوم در سه سطح (صفر، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار) در کرت­های اصلی، قارچ میکوریزا در دو سطح (تلقیح با بذر و عدم تلقیح) و کود نیتروکسین در دو سطح تلقیح (5/0 لیتر به ازای 9 کیلوگرم بذر و عدم تلقیح) در کرت‌های فرعی بصورت فاکتوریل قرار گرفتند. بذور زیره‌ سبز از توده محلی کاشان بود که از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان تهیه گردید. یافته­ها: تیمارهای کودی باعث بهبود صفات رویشی، افزایش عملکرد و اجزای عملکرد دانه، درصد و عملکرد اسانس گردید. در اکتر صفات، استفاده توام نیترات آمونیوم و کودهای زیستی منجر به بهبود بیشتر صفات مورد مطالعهدر مقایسه با کاربرد مجزای آن­هاگردید. مصرف همزمان 80 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم، میکوریزا و نیتروکسیندارای بیشترین عملکرد دانه (8/411 کیلوگرم در هکتار)، درصد اسانس (2/4 درصد) و عملکرد اسانس (28/19 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتیجه­گیری: با توجه به این که در عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، درصد و عملکرد اسانس، تفاوت معنی­داری در استفاده از کودهای زیستی توام با کاربرد40 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم با کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم مشاهده نگردید، میتوان با کاربرد توام کود زیستی نیتروکسین، قارچ میکوریزا و40 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم، ضمن کاهش 50 درصدی مصرف نیترات آمونیوم، عملکرد دانه، درصد و عملکرد اسانس کاهش معنی­داری نداشته باشد.