تاریخ‌نگاری مکتب حدیثی کوفه در پنج قرن نخست و تأثیرگذاری آن بر تاریخ‌نگاری اسلامی بر اساس دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی

Abstract

تاریخ‌نگاری از نخستین حوزه­هایی است که شیعیان بدان توجه کرده­اند. در مکتب کوفه به عنوان پیش‌قراول مراکز علمی شیعه، اولین آثار به نگارش درآمد. این‌که تاریخ‌نگاری در نخستین پایگاه خود چه روندی را طی نموده و چه تأثیری بر تاریخ‌نگاری اسلامی داشته، هدفی است که این نوشتار دنبال می‌کند. در این نوشتار، روند تاریخ‌نگاری شیعیان که از سدة نخست هجری آغاز گردید، در دو برهه دوران حضور ائمه و دوران پس از غیبت ایشان بررسی گردید. در عصر نخست که دوران مؤلفان تاریخ‌نگار محسوب می­شود، تاریخ‌‌نگاری شکل تخصصی به خود نمی­گیرد و این نگاه مورخانه از نیمه قرن دوم، با ظهور مورخان نامی شیعه آغاز می­گردد. در دوران غیبت ائمه نیز مسأله جزیی‌نگری در تألیف آثار نمایان گردید. اثرپذیری عالمان و مورخان جهان اسلام در آثارشان از تألیفات تاریخ‌نگاران مکتب کوفه، از جلوه­های اثرگذاری این مکتب بر تاریخ‌نگاری اسلامی است.