جنبش‌های اسلام‌گرا و رویکرد دولت‌های عربی نسبت به بیداری اسلامی (با تأکید بر عربستان سعودی)

Abstract

بیداری اسلامی و در پی آن تغییر در نظام‌های سیاسی و بروز بحران در برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، آثار وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه گذاشته، به نحوی که محورهایی از بازی‌گران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، در جهت شکل‌دهی تحولات به نفع خود، در مقابل یک‌دیگر صف‌بندی کرده‌اند. بروز بیداری اسلامی، موجب شد تا کشورهای عربی به‌ویژه عربستان، آن را تهدیدی علیه امنیت خود تلقی نمایند و با اعمال سیاست دخالت فعال در منطقه، تلاش کنند تا از ورود موج تحولات به مرزهای خود و نیز بر هم خوردن توازن قدرت منطقه‌ای به ضرر خود جلوگیری نمایند. سیاست‌های عربستان در قبال بیداری اسلامی در داخل کشور خود و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، در جهت افزایش امنیت نسبی و در چارچوب واقع‌گرایی تهاجمی فهم می‌شود. برای آزمون این فرضیه، از نظریه‌های واقع‌گرایی تدافعی و واقع‌گرایی تهاجمی استفاده شد.