«پلورالیزم» دینی و به‌تبع آن لیبرالیزم دینی و مطالبه مدارا و تسامح با صاحبان افکار گوناگون از مهم‌ترین مسائلی است که پس از انقلاب اسلامی توسط جریان روشنفکری ایران مطرح شد و کم‌کم می‌رفت تا مطالبه عمومی همگان گردد. علامه ...

هدف این تحقیق آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بررسی فراگیر جنبه‌های گوناگون معرفت‌شناختی مفهوم وجود در دیدگاه صدرالمتألهین، امکان شناخت حصولی حقیقت وجود را واکاوی نماید و به این پرسش‌ها پاسخ دهد که آیا اساساً حقیقت ...

نیازمندی معلول به علت روشن و بدیهی است. ولی اینکه در واقعیت و عالم ثبوت خارجی، چرا معلول به علت نیاز دارد و «ملاک و مناط نیاز معلول به علت» چیست، مسأله‌ای است که هم در فضای فلسفه اسلامی به آن پرداخته شده و هم رد پای آن را ...

مشهور آن است که وجوب صفات الهی، یعنی مفاد قاعده فلسفی واجب الوجود واجب من جمیع الجهات اختصاص به صفات ذات الهی دارد و شامل صفات فعل او نمی‌شود. ولی صدرالمتألهین که وجوب صفات فعل را با برخی اصول ودستاوردهای حکمت متعالیه ...

بررسی میزان تأثیرپذیری ابن‌سینا از دو بستر آراء فلسفی ـ ارسطویی و معارف دینی ـ اسلامی در موضوع خداشناسی از مسائل مهمی است که می‌تواند اصالت داشتن فلسفه اسلامی را ثابت کند. برای تبیین این تأثیرپذیری که هدف اصلی این مقاله ...

در نسبت میان جوهر و عرض، چهار دیدگاهِ مطرح وجود دارد؛ 1. اتحاد وجودی – تغایر ذهنی 2. اتحاد وجودی – تغایر تحلیلی 3. تغایر وجودی 4. تغایر وجودی غیرتباینی. ما ضمن پذیرش سه دیدگاه از دیدگاه‌های چهارگانه، به خلق نظریه ای تفصیلی ...

الهیات سلبی در ساحت وجودشناختی صفات الهی از گذشته دور در میان الهی‌دانان ادیان ابراهیمی مطرح بوده، در موجه‌سازی‌اش به ادله مختلف عقلی و نقلی تمسک شده است که از جمله مهم‌ترین آنها، آموزه «تشبیه» است که بر پایه آن، «الهیات ...

در باب انگیزه فعل اخلاقی انسان، سه حالت متصور است. اینکه رفتار اخلاقی برآمده از کشش و حکمی از درون خود فرد باشد یا عامل بیرونی، به نام خودآئینی و دگرآئینی موسوم شده است؛ لکن حالت سومی به نام ولایت‌پذیری الهی مطرح است که ...

اطلاق یا نسبیت گزاره‌های اخلاقی از مباحث مهم فلسفه اخلاق و نظریه اعتباریات از دیدگاه‌های مهم علامه طباطبایی است. با توجه به آنکه این نظریه در نهایت بر واقع مبتنی بوده و اطلاق گزاره اخلاقی از لوازم واقع‌گرایی اخلاقی است، ...

اندیشمندان درباره اینکه «آیا زندگی انسان معنادار است؟ اگر خیر، آیا راهی برای معنادار ساختن آن می‌توان یافت و اگر جواب مثبت است، ملاک معناداری آن کدام است؟» اختلاف نظر دارند. عده‌ای زندگی انسان را پوچ دانسته و برخی از ایشان، ...

امتدادبخشیِ الهیات در ساحت عمل نیازمند یک چارچوب نظری است. پرسش محوریِ تحقیق حاضر این است که براساس آموزه‌های قرآنی، چگونه می‌توان یک چارچوب نظری برای الهیات عملی تدوین نمود؟ برای پاسخ تلاش می‌کنیم با بهره‌مندی از ظرفیتِ ...