تطبیقات فقهی حقوقی قاعدۀ غرور در روابط زوجین

Abstract

لزوم جبران ضرر فرد فریب‌خورده و اعادۀ او به وضعیت سابق از مهم‌ترین دلایل تشریع قاعدۀ غرور در حقوق اسلامی است. اعمال این قاعده در عقد نکاح به‎دلیل تفاوت بنیادینی که با سایر عقود دارد، متفاوت است. پیشرفت‌های روزافزون زندگی، جنبه‌های جدیدی از فریب مانند نقل‌وانتقال اموال به خویشاوندان به‌منظور پرداخت مهریه یا تظاهر به عدم باروری به وجود آورده است که در فقه سنتی نمی‌توان برای آن مصداقی پیدا نمود. اهمیت حفظ بنیان خانواده از منظر اسلام، نگاه جدید به قاعدۀ غرور با محوریت عنصر فریب را ضروری نموده است. از نگاه این پژوهش، مرزبندی دقیق میان تدلیس و غرور این امکان را فراهم می‌آورد که عنصر فریب دوباره تعریف گردد. آرای قضایی گویای این مطلب هست که شیوه‌های جدید فریب در زندگی مشترک به‌منظور فرار از الزام‌های قانونی چندان مورد توجه قرار نگرفته است.