تحلیل جامعه‌شناختی رمان «الشارع الجدید» اثر عبدالحمید جودة السحار با تکیه‌بر نظریة «لوسین گلدمن»

Abstract

ساختارگرایی تکوینی یکی از شیوه‌های نقد ادبی است که از سوی نظریه‌پرداز معروف، لوسین گلدمن، مطرح شده است. بر مبنای این نظریه، ساختارهای ادبی ریشه در شرایط تاریخی دارند. باری دنیای پژوهش مجال آن‌را دارد که چنین بنیادهای نظری را بر آثاری متناسب تطبیق دهد و میزان سازگاری آن‌ها را با واقعیت‌ جوامع بسنجد. در این میدان، به‌نظر می‌رسد آثار داستانی نویسنده مصری، عبدالحمید جودة السحار شایسته چنین تحقیقی است زیرا وی، وطن را به‌عنوان هسته اصلی و عامل پیدایش داستان‌هایش قرار داده و در آفرینه‌های داستانی خود تصویری روشن از گروه‌های مختلف اجتماعی نشان می‌دهد و می-کوشد تا واقعیت جوامع را بازتاب دهد. در نتیجه از خلال بررسی آثار اجتماعی وی طبق نظریه گلدمن، می‌توان به ارتباط و پیوند ادبی میان این آثار و آگاهی جمعی طبقه‌ی اجتماعی نویسنده واقف گشت. پژوهش حاضر بر آن است تا با روشی توصیفی، تحلیلی و با تکیه‌ بر اصول نقد ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن به بررسی رمان «الشارع الجدید» از همین نویسنده بپردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این اثر ارتباطی عمیق با جامعه‌ مورد نظر نویسنده داشته و ره‌آورد آگاهی جمعی و جهان‌بینی گروهی است که سحار بدان تعلق دارد. اجزای این داستان دارای پیوندی نظام‌مند بوده و بیان‌کننده اوضاع جامعه طبقاتی و دیدگاه‌های مذهبی حاکم بر اوضاع مصر است. بنابراین ساختارهای این نظریه با ساختارهای فکری و جهان‌بینی گروه‌های مختلف جامعه منطبق است و با توجه به فراوانی شواهد مربوط به مؤلفه آگاهی جمعی، این روایت ثمره آگاهی جمعی گروهی است که نویسنده به آن تعلق دارد.