تحول مفهوم پناهندگی در پرتو قواعد جدید حقوق بین الملل

Abstract

زمینه و هدف: کثرت پناهندگان در جهان، نارسایی­ های حقوقی در این زمینه، عملکرد ناهماهنگ کشورها، منازعات بین­ المللی، تبعیضات اجتماعی و اقتصادی باعث افزایش قابل توجه تعداد پناهندگان و هم­چنین پیچیده شدن ابعاد حقوق پناهندگان به­ عنوان یکی از با اهمیت‌ترین عناصر حقوق بین ­الملل در عصر کنونی است. بر همین اساس هدف مقاله حاضر بررسی تحول مفهوم پناهندگی در پرتو قواعد جدید حقوق بین ­الملل است. مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش‌برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده ‌شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است. یافته‌ها: آغاز شکل‌گیری حقوق پناهندگان پس از وقوع جنگ جهانی دوم با تصویب منشور ملل متحد در سال 1951 و پروتکل الحاقی 1967 اتفاق افتاده است. از جمله اسناد قابل استناد پیرامون موضوع پناهندگی می­توان کنوانسیون 1951 ژنو و الحاقیه آن، اعلامیه جهانی حقوق بشر و اعلامیه اسلامی حقوق بشر را بیان کرد. نتیجه: مبنای قانونی قابل استناد جهت پشتیبانی از حقوق پناهندگان در سطح جهانی و کنوانسیون 1951 ژنو و پروتکل اصلاحی آن است. قواعد و مقررات پناهندگی به سبب فقدان پشتوانه اجرایی قوی، در هنگام عمل با مشکلات فراوانی مواجه بوده است. به نظر می‎رسد در آینده نزدیک نمی‌توان شاهد تغییر در حقوق پناهندگان بود؛ به ­خصوص که رویکردهای مقابله با پناهندگی در اروپا خواستار ایجاد محدودیت در این زمینه است.