نشانگرهای سنجش کیفیت پیشنهادهای پژوهشی در نگارش علمی و ارزیابی میزان رعایت آن در مطالعات علوم رفتاری: یک پژوهش روش‌های آمیخته اکتشافی

Abstract

پیشنهادهای پژوهش به عنوان عصاره تمامی تلاش‌ها در مسیر اجرای پژوهش، می‌تواند زمینه کاهش شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب را فراهم‌کند. به‌رغم اهمیت پیشنهادهای پژوهش، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بخش، از توجه لازم و شفافیت مورد انتظار به دور است. بدین منظور در مطالعه حاضر با استفاده از روش پژوهش آمیخته اکتشافی در دو بخش کیفی و کمّی تلاش گردید تا ضمن بازنمایی شناسایی نشانگرهای سنجش کیفیت پیشنهادهای پژوهش، به ارزیابی وضعیت موجود در پایان‌نامه‌های حوزه علوم رفتاری پرداخته شود. در بخش اول، ۳۳ سند مرتبط در پایگاه‌های داده‌های علمی معتبر داخلی و بین‌المللی‌ شناسایی و مطالعه شد و چارچوب نشانگرهای سنجش کیفیت پیشنهادها مبتنی بر ۶۰ نشانگر و دسته‌بندی آن در قالب ۱۲ ملاک، تنظیم و ارائه گردید. در بخش دوم و به‌منظور ارزشیابی کیفیت پیشنهادهای ارائه شده در پایان‌نامه‌های حوزه علوم رفتاری، ۳۳ پایان‌نامه دوره ارشد و دکتری که طی سال‌های۱۴۰۰-۱۴۰۲ دفاع شده بود، ارزیابی شد. بالاترین و پایین‌ترین میزان رعایت نشانگرها، به ملاک ارتباط با اهداف پژوهش با ۷۹% درصد و ملاک برخورداری از قابلیت اجر با ۴۵.۵% درصد اختصاص دارد؛ در سایر ملاک‌ها به ترتیب ارزیابی ریسک‌ها(۶۷.۵%)؛ نگارش دقیق و واضح (۶۶.۸%)؛ رواسازی توسط همسنج‌ها (۶۴.۶%)؛ ارائه پیشنهادهای تأثیرگذار(۶۴.۵%)؛ توجیه علمی داشتن(۵۰.۵%)؛ اصالت پیشنهادها و اهمیت آن (۴۸%)؛ ارتباط با مطالعات پیشین(۴۸%)؛ پشتیبانی از پژوهش‌های آینده (۴۷%) قرار می‌گیرد. یافته ها، زمینه لازم درشناخت کافی دانشجویان و ارزیابان برای نگارش بخش پیشنهادهای علمی و قضاوت درباره کیفیت آثار منتشر شده را فراهم نمود. در انتها راهکارهایی برای بهبود کیفیت نگارش دانشگاهی ارائه شد.