طراحی و تبیین الگوی تاب‌آوری در شرایط تحریم اقتصادی

Abstract

زمینه و هدف: تحریم‌های اقتصادی به عنوان یکی از چالش‌های اساسی پیش روی کشورها، به ویژه در جوامعی که وابستگی بالایی به منابع خارجی دارند، تأثیرات گسترده‌ای بر پایداری اقتصادی، اجتماعی و سازمانی برجای می‌گذارند. در چنین شرایطی، تاب‌آوری به عنوان یک توانمندی استراتژیک، امکان تطبیق‌پذیری و حفظ ثبات را برای سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی فراهم می‌آورد. هدف این پژوهش، طراحی و تبیین الگوی تاب‌آوری در شرایط تحریم اقتصادی است. روش‌شناسی: نوع تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت آن از توصیفی-اکتشافی با رویکرد آمیخته است. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی شامل 25 نفر از خبرگان دانشگاهی و مدیران کسب وکارهای خوشه صنعتی پلی‌اتیلن بود که به روش غیرتصادفی گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی نیز شامل 162 نفر از مدیران و کارشناسان خوشه صنعتی پلی‌اتیلن کرمانشاه بود که به روش تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گرداوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته و در بخش کمی، پرسشنامه محقق‌ ساخته بود. برای تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های بخش کیفی حاکی از شناسایی 23 مضمون پایه، 8 مضمون سازمان دهنده (پیوندسازی، چابکی مالی، ارگانیک‌سازی، حس‌‌سازی جمعی، تهاجم‌پذیری، اتاق رصد، یادگیرندگی سازمانی، خودسازگاری) و یک مضمون فراگیر(تاب آوری کسب و کار) بود. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نیز حاکی از تایید تمامی مضامین پژوهش و برازش مناسب الگوی نهایی بود. نتیجه‌گیری: تاب‌آوری در شرایط تحریم اقتصادی به‌عنوان یکی از الزامات حیاتی سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی، مستلزم تدوین و اجرای الگویی جامع و منسجم است. اجرای الگوی پژوهش می‌تواند به مدیران و تصمیم‌گیرندگان کمک کند تا راهکارهای مؤثری برای حفظ پایداری و بهبود عملکرد سازمانی در شرایط بحران ارائه دهند.