به یاد اسکندرفیروز

Abstract

اسکندر فیروز یکی از برجسته‌ترین چهره‌های تاریخ محیط‌زیست ایران به شمار می‌رود که نقش تعیین‌کننده‌ای در بنیان‌گذاری ساختارهای حقوقی، سازمانی و اجرایی حفاظت از طبیعت ایفا کرده است. وی با بهره‌گیری از تحصیلات عالی در دانشگاه ییل و تجربه‌های ارزنده در حوزه‌های عمرانی، سیاسی و محیط‌زیستی، تحولی بنیادین در نگرش ملی به منابع طبیعی و زیست‌بوم‌های ایران ایجاد کرد. فعالیت‌های او از دهه ۱۳۳۰ با پایه‌گذاری قوانین شکار و سپس تأسیس سازمان شکاربانی آغاز شد و در نهایت به ایجاد سازمان حفاظت محیط‌زیست در دهه ۱۳۵۰ انجامید. از مهم‌ترین دستاوردهای وی می‌توان به تدوین قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست (۱۳۵۳)، طراحی پارک ملی پردیسان، تأسیس باغ گیاه‌شناسی ملی ایران و نقش کلیدی در شکل‌گیری کنوانسیون بین‌المللی رامسر اشاره کرد. فیروز همچنین در سطح بین‌المللی به‌عنوان نایب‌رئیس اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و عضو هیئت‌مدیره آن فعالیت داشت و در اجلاس‌های مهمی چون کنفرانس استکهلم حضور یافت. تألیف آثار علمی نظیر «حیات وحش ایران» و کتاب انگلیسی‌زبان The Complete Fauna of Iran از دیگر تلاش‌های او در جهت انتقال دانش محیط‌زیستی به نسل‌های آینده است. میراث علمی، مدیریتی و اخلاقی وی الگویی ماندگار در مسیر توسعه پایدار و حفاظت از محیط‌زیست ایران و جهان به شمار می‌آید.