مبانی مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران:تعدّد تفسیرها؛ چالشها و راهکارها

Abstract

مسیر توسعه‌ی هر کشوری، الزاماً از بحران‌های متعددی همچون بحران مشروعیت عبور می‌کند. خلأ در مبانی نظری مشروعیت یک نظام سیاسی، فراهم‌آورنده‌ی عدم اطاعت‌پذیری مردم بوده و فرآیند توسعه را مختل میسازد. تعدد تفسیرها از مشروعیت و تجزیه‌ی جامعه به وفاداری‌های متضاد، یکی از انواع این بحرانهاست. در مورد مطالعاتی نظام جمهوری اسلامی ایران نیز این سوال قابل طرح است که مبنای مشروعیت و اطاعت‌پذیری چیست؟ فرض ما این است که از اندیشه‌های سیاسی امام خمینی(ره) می‌توان دو نوع مشروعیت شرعی بر اساس نصب یا مردمی بر اساس انتخاب را تلقی کرد. عدم اجماع نظری در این‌زمینه باعث تعدد تفسیرها از مشروعیت شده و در صحنهی عمل سیاسی چالشها و بحرانهایی را ایجاد نموده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، دیدگاه گفتمان اصول‌گرایی و اصلاح‌طلبی را بررسی کرده و راهحلهایی مانند گفتوگو در فضای آزاد و بازی در محیط دموکراتیک را پیشنهاد نموده است.