چرخه تولیدمثلی و بافت شناسی دستگاه ادراری- تناسلی نر گکوی ایرانی، Hemidactylus persicus (Anderson, 1872)

Abstract

مطالعه حاضر به بررسی بخش‌های مختلف دستگاه تناسلی نر و تغییرات بافتی این بخش‌ها طی فعالیت در فصول بهار و تابستان در گکوی ایرانی Hemidactylus persicus از خانواده Gekkonidae می‌پردازد. نمونه‌های نر H. persicus در فصل بهار و تابستان از یک کوره آجرپزی مخروبه در 5 کیلومتری شرق قصرشیرین، استان کرمانشاه، غرب ایران جمع‌آوری شدند. نمونه‌ها در آزمایشگاه بیهوش و بعد از راحت‌کشی تشریح شدند. پس از آن دستگاه تولیدمثل آن‌ها مورد مطالعه‌ی آناتومیکی قرار گرفته و سپس این دستگاه از بدن جانورخارج شد و مراحل پاساژ بافتی (آبگیری، شفاف‌سازی، آغشته‌سازی و قالب‌گیری) بر روی آن‌ها انجام شد. در ادامه مرحله برش‌گیری با میکروتوم دوار، برش‌های سریالی از دستگاه تولیدمثلی ماده تهیه شد. اسلایدهای آماده شده با روش هماتوکسلین- ائوزین (H & E) رنگ‌آمیزی گردیدند و سپس به وسیله‌ی میکروسکوپ نوری مورد مطالعه بافت‌شناسی قرار گرفتند نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که لومن لوله‌های اسپرم‌ساز و اپیدیدیم در فصل تابستان حاوی اسپرماتوزوئیدهای بالغ است اما در فصل بهار هیچ اسپرماتوزوئیدی در لوله‌های اسپرم‌ساز و اپیدیدیم مشاهده نشد. این مشاهدات نشان می‌دهد که جانور در فصل تابستان در مرحله فعالیت جنسی و در فصل بهار در مرحله پیش فعالیت جنسی بوده است. همچنین میانگین قطر لوله‌های قطعه جنسی کلیه در فصل تابستان به دلیل فعالیت جنسی بیشتر از فصل بهار است. بنابراین تولیدمثل این گونه از نوع فصلی و گسسته می‌باشد.